Terminale płatnicze. Regulacja art. 19a ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców była odczytywana przez niektórych jako obowiązek instalacji terminali płatniczych przy sprzedaży na rzecz konsumentów. Zgodnie z tym przepisem: przedsiębiorca zapewnia możliwość dokonywania zapłaty w każdym miejscu, w którym działalność gospodarcza jest faktycznie wykonywana, w szczególności w lokalu, poza lokalem przedsiębiorstwa lub w pojeździe wykorzystywanym do świadczenia usług transportu pasażerskiego, przy użyciu instrumentu płatniczego w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1907 i 1814).
Stosowanie art. 19a ust. 1 ww. ustawy dotyczy wyłącznie tych podatników, którzy sprzedają towary i usługi na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przy użyciu kas rejestrujących. Oznacza to, że regulacja nie dotyczy tych przedsiębiorców, którzy sprzedając na rzecz konsumentów nie mają obowiązku używania kasy rejestrującej.
Pisałem w odrębnym tekście, że posiadanie terminali płatniczych nie jest obowiązkowe pod warunkiem zapewnienia konsumentowi możliwości dokonywania zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego.
Zgodnie z art. 2 pkt 10 ustawy o usługach płatniczych instrument płatniczy to zindywidualizowane urządzenie lub uzgodniony przez użytkownika i dostawcę zbiór procedur, wykorzystywane przez użytkownika do złożenia zlecenia płatniczego.
W świetle komentarza do ustawy o usługach płatniczych pod red. Jana Byrskiego oraz Anny Zalcewicz, wyd. II, WKP 2021, „instrument płatniczy nie jest prawnym środkiem płatniczym – jak pieniądz gotówkowy, czyli banknoty i monety – ale pozwala na zainicjowanie zlecenia płatniczego i zrealizowanie płatności. Tym terminem objęte zostały elektroniczne instrumenty płatnicze, czyli występujące powszechnie już karty płatnicze, karty wirtualne, instrumenty pieniądza elektronicznego (np. elektroniczna portmonetka, czyli elektroniczna przedpłacona karta). (…) Instrument płatniczy służy więc zrealizowaniu transakcji płatniczej. Może przybierać różną postać i wykorzystywać zarówno tradycyjne formy (np. bezgotówkowe instrumenty płatnicze, jak polecenie przelewu, polecenie zapłaty), jak i (coraz częściej) nowoczesne narzędzia i technologie, doprowadzając w konsekwencji do zrealizowania transakcji płatniczej.”.
W sprawie płatności bezgotówkowych, a więc instrumentów płatniczych wypowiedziało się przed świętami Ministerstwo Rozwoju i Technologii na stronie www.biznes.gov.pl.
Wskazano tam, że: „Bezgotówkowe instrumenty płatnicze służą do zapłaty za określoną transakcję płatniczą za pomocą rachunku bankowego. Realizacja obowiązku polegającego na umożliwieniu klientowi – konsumentowi zapłatę w formie bezgotówkowej może polegać na:
- udostępnieniu terminala płatniczego
- integracji firmowego konta bankowego z usługą BLIK
- udostępnienia firmowego numeru konta bankowego.
Obowiązek umożliwienia płatności bezgotówkowej spełnisz, jeśli udostępnisz jedną z możliwych opcji płatności bez użycia gotówki.
Nie oznacza to, że musisz dysponować konkretnym urządzeniem, na przykład terminalem płatniczym. Jeśli jednak zdecydujesz się na terminal płatniczy, sprawdź czy możesz skorzystać z ulgi na jego zakup.”.
Wyjaśniono więc, że zapewnienie zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego może być dokonywane poprzez udostępnienie firmowego numeru konta bankowego. Oznacza to, że brak terminala płatniczego może być zastąpiony posiadaniem konta bankowego, którego numer powinno się udostępnić podczas płatności na rzecz kupującego.
Czy oznacza to, że udostępnienie konsumentowi przez przedsiębiorcę swojego numeru rachunku bankowego spowoduje brak obowiązku posiadania terminala płatniczego.
Taka wykładnia wydaje się wyjątkowo korzystna dla przedsiębiorców, ale mało prawdopodobna. Po pierwsze dlatego, że informacje zawarte na stronie www.biznes.gov.pl są zamieszczane przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii, a nie przez Ministerstwo Finansów. Ponadto żyjemy w czasach, gdy każdy przedsiębiorca posiada konto bankowe. Gdyby odczytywać przepis art. 19a ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców dotyczący płatności bezgotówkowych jako podanie numeru konta bankowego nabywcy (konsumentowi), to w mojej ocenie przepis byłby skonstruowany inaczej. Inna byłaby też jego treść. Przy takim rozumieniu art. 19a ust. 1 ww. ustawy wprowadzenie obowiązku płatności bezgotówkowych poprzez podanie klientowi numeru konta bankowego traciłoby sens.
We wspomnianym wcześniej artykule opowiedziałem się co najmniej za udostępnieniem przez sprzedawcę klientowi narzędzia jakim jest komputer, smartfon, czy tablet, za pomocą którego nabywca będzie mógł zrealizować płatność poprzez dostęp do konta bankowego, bądź też umożliwienie kupującemu za pomocą ww. urządzeń dokonania szybkiej płatności pay-by-link.
W tym zakresie nie podzielam korzystnej wykładni zaprezentowanej na ww. internetowej stronie rządowej.
Tym bardziej nie podzielam zdania w sprawie dalszej części wywodów zaprezentowanych na stronie www.biznes.gov.pl. „Aby konsument mógł zapłacić za kupione towary lub usługi w formie bezgotówkowej sam musi posiadać rachunek bankowy oraz dysponować urządzeniem lub zbiorem procedur umożliwiających skorzystanie z środków pieniężnych zgromadzonych na tym rachunku.
Przedsiębiorca ma obowiązek zapewnić, że konsument będzie miał do dyspozycji przynajmniej jedną z metod przyjęcia płatności bezgotówkowej. Może się więc zdarzyć sytuacja, że klient będzie przygotowany na zapłatę kartą płatnicza, ale przedsiębiorca nie będzie dysponował terminalem. W takim przypadku przedsiębiorca powinien przedstawić klientowi dostępne w jego firmie metody płatności bezgotówkowej.”.
Powyższy fragment, szczególnie jego pierwsze zdanie sugeruje, że przedsiębiorca powinien posiadać takie narzędzia, aby umożliwić kupującemu zapłatę w formie bezgotówkowej. Gdyby tak to odczytywać, to jak należałoby się zachować, gdy kupujący (konsument) nie posiadałby ani karty płatniczej, ani konta bankowego, ani nie miałby możliwości zapłacenia przy pomocy instrumentu płatniczego (a wszyscy wiemy, że są takie osoby).
Wymowę tego fragmentu tekstu łagodzi jednak ostatnie cytowane zdanie wskazujące, że przedsiębiorca przedstawia kupującemu metody płatności bezgotówkowej jakie u siebie stosuje, a kupujący z nich korzysta, bądź też nie.
Podsumowując terminale płatnicze od nowego 2022 r. nie są obowiązkowe u podatników posiadających kasy rejestrujące, jednak ci przedsiębiorcy powinni umożliwić nabywcy zapłatę bezgotówkową przy użyciu:
- konta bankowego
- płatności pay-by-link (np. przy zastosowaniu firmowego komputera, czy tabletu)
- integracji firmowego konta bankowego z usługą BLIK.
Należy jednak pamiętać, że od lipca 2022 r. niektórzy podatnicy stosujący kasy rejestrujące będą musieli obowiązkowo stosować terminale płatnicze zintegrowane z kasami rejestrującymi.
Ponadto instalacja terminala płatniczego od stycznia 2022 r. może skutkować koniecznością wymiany tego terminala już od lipca 2022 r., gdy wejdzie w życie obowiązek integracji (współpracy) terminali płatniczych z niektórymi kasami rejestrującymi. To też warto brać pod uwagę przy ewentualnym zakupie terminala płatniczego na początku 2022 r.