Zmiany w zwolnieniach z kas rejestrujących w 2025 r. W drugiej połowie października 2024 r. na stronach internetowych Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany poprawiony projekt rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Projekt nosi datę 21 października 2024 r.
W projekcie zmianie ulegają trzy obszary regulacji. Pierwszy dotyczy zmian w sposobie identyfikowania towarów i usług, drugi zwolnień przedmiotowych. Trzeci obszar zmian dotyczy wyłączeń z jakichkolwiek zwolnień (czynności obligatoryjnie ewidencjonowane w kasie rejterującej).
Elementem pozytywnym obecnego rozporządzenia jest naprawienie ewidentnych błędów wobec poprzedniego projektu z 14 sierpnia 2024 r. Pisałem o tym w tekście: Energia cieplna a kasa fiskalna. Jednak błędy te były wynikiem działania samego Ministerstwa Finansów, które parafrazując Stefana Kisielewskiego bohatersko walczy z problemami, które samo stwarza.
Przyczyną tych błędów (dostrzeżonych i – w części – naprawionych w obecnym projekcie) jest leżąca u podstaw chęć skomplikowania przez Ministerstwo Finansów systemu podatkowego. Odnoszę wrażenie, że Ministerstwo to „żywi się” zawiłością podatków, co znajduje pewne wytłumaczenie, gdyż im bardziej system skomplikowany, to tym bardziej uzasadnia to rozbudowę aparatu urzędniczego, w tym samego Ministerstwa Finansów.
Przejdźmy więc płynnie do pierwszego obszaru zmian w projektowanym rozporządzeniu, które polegają na zmianie w sposobie identyfikowania towarów i usług dla potrzeb ewidencjonowania czynności w kasie fiskalnej.
Ministerstwo Finansów, z przyczyn – jak sądzę – wskazanych wyżej, odchodzi od identyfikacji niektórych towarów i usług za pomocą klasyfikacji statystycznych albo dokonuje zmian w tej identyfikacji zmieniając klasyfikację PKWiU na CN.
Przykładem (jednoznacznie to oceńmy – źle przeprowadzonym na gruncie tego projektu) jest odejście od identyfikacji towarów za pomocą PKWiU na rzecz opisowego określania tych towarów dla potrzeb obowiązku ewidencji w kasie rejestrującej.
Chodzi o towary wymienione w obecnym rozporządzeniu w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących w § 4 ust. 1 pkt 1 lit. h)-i): komputery, wyroby elektroniczne i optyczne oraz silniki elektryczne, prądnice i transformatory oraz sprzęt fotograficznego, z wyłączeniem części i akcesoriów do sprzętu i wyposażenia fotograficznego.
W uzasadnieniu do obecnego projektu rozporządzenia Ministerstwo Finansów wskazuje: „W projektowanym § 4 ust. 1 pkt 1 lit. h-l rozporządzenia (lit. h oraz i w § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia 2023) odstąpiono od podawania kodów PKWiU w kategoriach dotyczących:
- komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych oraz silników elektrycznych, prądnic i transformatorów (PKWiU ex 26 i ex 27.11),
- sprzętu fotograficznego, z wyłączeniem części i akcesoriów do sprzętu i wyposażenia fotograficznego (PKWiU ex 26.70.1),
pozostawiając jedynie opis słowny na określenie dostaw objętych bezwzględnym obowiązkiem prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących bez wskazywania odpowiedniego kodu CN. Opisowe, zamiast kodów CN, wskazanie wyłączonych ze zwolnienia kategorii towarów uprości stosowanie tych przepisów. Podobne opisy funkcjonują już obecnie w rozporządzeniu 2023 (przykładowo § 4 ust. 1 pkt 1 lit. k).”.
Niby nic, ale zmiana jest istotna dla wszystkich podatników, którzy dokonywali dostaw takich towarów. Wiedza o tym jakich czynności podatnik dokonuje obliguje, bądź nie do natychmiastowego zakupu kasy rejestrującej oraz do ewentualnego obowiązkowego ewidencjonowania innych czynności „od pierwszej złotówki”.
Skoro Ministerstwu Finansów „podoba się” opisowy sposób identyfikacji towarów pójdźmy dalej. Niech wszystkie towary i również usługi będą opisowo określane dla celów VAT. To będzie rewolucja!
Do tej pory podatnicy posiadając klasyfikację statystyczną swoich towarów mieli pewność, że muszą, bądź nie ewidencjonować sprzedawane towary w kasie fiskalnej. Od nowego roku będą działać po omacku.
Rozumiem stanowisko Ministerstwa Finansów, aby wszystkie towary nie były identyfikowane za pomocą PKWiU (za wyjątkiem załącznika nr 15 do ustawy o VAT), lecz za pomocą kodów Nomenklatury Scalonej (CN). Jeżeli tak, to dlaczego nie zastąpić identyfikacji tych wskazanych wyżej towarów zamiast PKWiU Nomenklaturą Scaloną. Po pierwsze wymagałoby to dużo wysiłku i czasu ze strony pracowników Ministerstwa Finansów dokonaniem przełożenia PKWiU na kody CN, a po drugie, co wydaje się tu kluczowe, w mętnej wodzie łatwiej ryby łowić!
Łatwiej bowiem kogoś ukarać za brak kasy rejestrującej twierdząc, że sprzedawane towary powinny być zawsze ewidencjonowane w kasie fiskalnej jeżeli nie można odnieść się do jasnych norm klasyfikacyjnych. I wydaje się, że tu jest sedno zmian. Tym bardziej, że zmiany w obecnym rozporządzeniu na rzecz opisowego określania towarów w projektowanym rozporządzeniu nie są dokonywane bez zmian merytorycznych. Łatwo to zauważyć poprzez porównanie: sprzętu fotograficznego, z wyłączeniem części i akcesoriów do sprzętu i wyposażenia fotograficznego – wskazanego w obecnym rozporządzeniu w stosunku do: sprzętu fotograficznego, w tym cyfrowych i konwencjonalnych aparatów fotograficznych, soczewek, obiektywów, kamer, projektorów filmowych – wskazanego w projekcie rozporządzenia. Widać wyraźnie, że obecnie części i akcesoria nie są objęte obowiązkiem ewidencjonowania. Po zmianie przepisów, jak się wydaje, wszelkie towary będące sprzętem fotograficznym, w tym części do tego sprzętu będą objęte takim obowiązkiem. Następuje więc poszerzenie czynności objętych obowiązkiem ewidencjonowania. Podobnie jest w odniesieniu do komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych, czy silników elektrycznych, prądnic i transformatorów.
Analogiczne zmiany polegające na zastąpieniu PKWiU kodami CN nastąpiły wobec energii elektrycznej, paliw gazowych, a także (?!) wobec wody dostarczanej za pośrednictwem sieci wodociągowej. Jest to ponowna ciekawostka Ministerstwa Finansów, bowiem woda dostarczana za pośrednictwem sieci wodociągowej jest klasyfikowana na gruncie ustawy o VAT jako usługa, a nie jako towar – art. 19 ust. 5 pkt 4 lit. b tiret drugie ustawy o VAT oraz poz. 24-25 załącznika nr 3 do ww. ustawy. Trzeba jednak dodać, że w załączniku do projektowanego rozporządzenia znalazły się również usługi związane z uzdatnianiem i dostarczaniem wody (PKWiU 36) obejmujące swoim zakresem usługi dostarczania wody w wodociągach.
Z kolei para wodna, gorąca woda i powietrze do układów klimatyzacyjnych będą zwolnione przedmiotowo z kasy rejestrującej bez względu na symbol CN.
W drugim obszarze zmian dotyczących zwolnień przedmiotowych najistotniejszą wydaje się zmiana polegająca na wyłączeniu ze zwolnienia przedmiotowego usług związanych z opróżnianiem szamb i dołów gnilnych (PKWiU 37.00.12) chyba, że świadczenie tych usług w całości zostało udokumentowane fakturą. Brak wystawienia faktury będzie skutkował koniecznością zaewidencjonowania transakcji w kasie rejestrującej. Wyjątkiem będzie oczywiście korzystanie przez podatnika ze zwolnienia podmiotowego (do 20.000 zł) lub zwolnienia przedmiotowego, gdy podatnik otrzyma zapłatę w całości na rachunek bankowy.
Zmiany w tym obszarze będą dotyczyć również:
- dostawy towarów przy użyciu urządzeń służących do automatycznej sprzedaży, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność i wydają towar, oraz
- świadczenia usług przy użyciu urządzeń, w tym wydających bilety, obsługiwanych przez klienta, które również w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie lub banknotach, lub innej formie (bezgotówkowej), jeżeli z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę lub czynność jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności zapłata dotyczyła.
Czynności te od 1 kwietnia 2027 r. będą objęte bezwzględnym obowiązkiem ewidencjonowania, z wyłączeniem automatów mechanicznych, które nie posiadają zasilania elektrycznego, jak również usług świadczonych przy użyciu ww. urządzeń w zakresie publicznego transportu zbiorowego, a także usług świadczonych na rzecz swoich pracowników.
Osoby niewidome prowadzące działalność gospodarczą będą mogły zatrudniać więcej niż jednego pracownika niewidomego posiadającego orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności i nadal będą mogły korzystać ze zwolnienia przedmiotowego. Obecnie jest mowa wyłącznie o zatrudnianiu jednego pracownika.
Również zagraniczni podatnicy korzystający w Polsce ze zwolnienia podmiotowego od 2025 r. będą zawsze zwolnieni z kasy rejestrującej. Ministerstwo Finansów tłumaczy to m.in. funkcjonalnością kas rejestrujących, które nie posiadają możliwości wprowadzenia numeru identyfikacji podatkowej NIP innego niż polski NIP (podatnicy z UE będą mieli zagraniczny NIP z sufiksem swojego kraju członkowskiego).
Ostatnim obszarem zmian są czynności, które Ministerstwo Finansów zamierza wyłączyć z jakichkolwiek zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Dotyczyć to będzie wskazanej wyżej sprzedaży towarów i usług przy użyciu urządzeń służących do automatycznej sprzedaży. Wyjątkiem mają być objęte automaty mechaniczne oraz czynności w zakresie publicznego transportu zbiorowego, w zakresie usług finansowych oraz stacji do ładowania pojazdów elektrycznych, a także usługi świadczone na rzecz swoich pracowników. Sprzedaż ta ma być objęta obowiązkiem ewidencjonowania od 1 kwietnia 2027 r.
Ponadto dostawy:
a) wyrobów klasyfikowanych do CN 2404 i 8543 40, przeznaczonych do palenia lub do wdychania bez spalania, z wyłączeniem towarów dostarczanych na pokładach samolotów,
b) wyrobów zawierających w swym składzie alkohol etylowy o objętościowej mocy powyżej 50% objętości, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, w tym rozpuszczalników, płynów odkażających, rozcieńczalników farb, płynów do odmrażania,
c) węgla, brykietów i podobnych paliw stałych wytwarzanych z węgla, węgla brunatnego, koksu i półkoksu, przeznaczonych do celów opałowych (wyjątkiem będą dostawy dokonywane przez przedsiębiorstwa górnicze, w tym kopalnie, jeżeli dostawa ta w całości została udokumentowana fakturą)
– będą objęte bezwzględnym obowiązkiem ewidencjonowania od 1 lipca 2025 r.
Usługi parkingu samochodów i innych pojazdów będą objęte bezwzględnym obowiązkiem ewidencjonowania od 1 kwietnia 2026 r.
Podatnicy, którzy świadczą usługi przewozów pasażerskich w samochodowej komunikacji, z wyłączeniem przewozów wymienionych w poz. 19 i 20 załącznika do rozporządzenia, oraz świadczą usługi parkingu samochodów i innych pojazdów przy użyciu urządzeń, w tym wydających bilety, obsługiwanych przez klienta, które również w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie lub banknotach, lub innej formie (bezgotówkowej), będą objęci bezwzględnym obowiązkiem ewidencjonowania od 1 kwietnia 2026 r.
Błędem powielanym z poprzedniego rozporządzenia jest treść § 6 projektowanego rozporządzenia, z którego wynika, że: w przypadku podatników, którzy w 2024 r. przestali spełniać warunki do zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji, stosuje się terminy rozpoczęcia prowadzenia ewidencji określone w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 listopada 2023 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. poz. 2605). O błędzie wynikającym z obecnej treści § 6 obowiązującego rozporządzenia pisałem w tekście: Zwolnienia z kas fiskalnych w 2024 r.
W mojej ocenie, § 6 rozporządzenia powinien odwoływać się do całego okresu sprzed obowiązywania projektowanego rozporządzenia, tj. okresu sprzed 1 stycznia 2025 r. Treść ww. regulacji powinna być następująca w przypadku podatników, którzy przed 1 stycznia 2025 r. przestali spełniać warunki do zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji, stosuje się terminy rozpoczęcia prowadzenia ewidencji określone w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 listopada 2023 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. poz. 2605) oraz przepisów poprzedzających to rozporządzenie. Może się bowiem okazać, że podatnik przestał spełniać warunki do zwolnienia w 2022 r., a w kolejnych dwóch latach nie przestał ich spełniać, gdyż np. nie wykonywał takich czynności, a w kontekście błędnej treści § 6 obecnego rozporządzenia, do którego również referuje projektowana regulacja może być problem z wyegzekwowaniem obowiązku ewidencji.
Rozporządzenie ma wejść w życie 1 stycznia 2025 r. i będzie obowiązywało przez 3 lata do końca 2027 r.