Energia cieplna a kasa fiskalna

Energia cieplna a kasa fiskalna. Ministerstwo Finansów na stronach internetowych Rządowego Centrum Legislacji opublikowało projekt (z dnia 14 sierpnia 2024 r.) rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Projektowane rozporządzenie od stycznia 2025 r. ma zastąpić obecnie obowiązujące rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 listopada 2023 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. 2023, poz. 2605).

Rozporządzenie przede wszystkim rozszerza zakres czynności objętych bezwzględnym obowiązkiem stosowania kas rejestrujących przy sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych wskazanych w § 4 obecnego i projektowanego rozporządzenia. Wykonywanie takich czynności spowoduje automatyczny obowiązek ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej bez względu na stosowanie przez podatnika zwolnienia podmiotowego (zwolnienia z tytułu sprzedaży na rzecz ww. osób do kwoty 20.000 złotych), jak i zwolnienia przedmiotowo-podmiotowego wskazanego w § 3 ust. 1 pkt 3 i 4 obecnego i projektowanego rozporządzenia.

Jak wskazuje Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu do projektu tego rozporządzenia celem rozszerzenia zakresu przedmiotowego § 4 jest przeciwdziałanie nadużyciom podatkowym zgłaszanym przez organy kontrolne KAS.

W świetle projektu rozporządzenia następujące czynności będą objęte bezwzględnym obowiązkiem prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących:

dostawy:

• wyrobów klasyfikowanych do CN 2404 i 8543 40 oraz wyrobów z konopi (rodzaj: Cannabis) klasyfikowanych do CN 1211, przeznaczonych do palenia lub do wdychania bez spalania,
• wyrobów zawierających w swym składzie alkohol etylowy o objętościowej mocy powyżej 50% objętości, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, w tym rozpuszczalników, płynów odkażających, rozcieńczalników farb, płynów do odmrażania,
• węgla, brykietu i podobnych paliw stałych wytwarzanych z węgla, węgla brunatnego, koksu i półkoksu, przeznaczonych do celów opałowych,
• towarów przy użyciu urządzeń służących do automatycznej sprzedaży, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność i wydają towar.

świadczenie usług:

• parkingu samochodów i innych pojazdów,
• przy użyciu urządzeń, w tym wydających bilety, obsługiwanych przez klienta, które również w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie lub banknotach, lub innej formie (bezgotówkowej) – innych niż usługi mycia, czyszczenia samochodów i podobnych usług (PKWiU 45.20.30.0) – te usługi są już objęte bezwzględnym obowiązkiem ewidencjonowania.

Jednocześnie w zakresie świadczenia usług przy użyciu urządzeń objętych bezwzględnym obowiązkiem prowadzenia ewidencji, w tym wydających bilety, proponuje się wyłączyć usługi publicznego transportu zbiorowego.

Dla dostawy towarów przy użyciu urządzeń służących do automatycznej sprzedaży, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność i wydają towar, a także dla świadczenia usług parkingu samochodów i innych pojazdów oraz świadczenia usług przy użyciu urządzeń, w tym wydających bilety, obsługiwanych przez klienta, które również w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie lub banknotach, lub innej formie (bezgotówkowej) – innych niż usługi mycia, czyszczenia samochodów i podobnych usług (PKWiU 45.20.30.0), które są już objęte bezwzględnym obowiązkiem ewidencjonowania termin wejścia w życie bezwzględnego obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej to 1 stycznia 2026 r.

Natomiast dla dostawy towarów klasyfikowanych do CN 2404 i 8543 40 oraz wyrobów z konopi (rodzaj: Cannabis) klasyfikowanych do CN 1211, przeznaczonych do palenia lub do wdychania bez spalania, dla wyrobów zawierających w swym składzie alkohol etylowy o objętościowej mocy powyżej 50% objętości, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, w tym rozpuszczalników, płynów odkażających, rozcieńczalników farb, płynów do odmrażania, a także dla węgla, brykietu i podobnych paliw stałych wytwarzanych z węgla, węgla brunatnego, koksu i półkoksu, przeznaczonych do celów opałowych, termin wejścia w życie bezwzględnego obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej ustalono na 1 stycznia 2025 r.

Niezależnie od tych zmian dokonano również zmiany w załączniku do rozporządzenia, w którym zawarte są określone czynności, które mogą korzystać z tzw. zwolnień przedmiotowych.

W odniesieniu do niektórych czynności Ministerstwo Finansów odchodzi od klasyfikowania czynności za pomocą Polskiej Klasyfikacji Wyroków i Usług (PKWiU) na rzecz Nomenklatury Scalonej (CN), tak jest np. w odniesieniu od energii elektrycznej, czy gazu.

W odniesieniu do niektórych czynności Ministerstwo Finansów odchodzi w ogóle od identyfikowania towarów lub usług przy pomocy klasyfikacji na rzecz opisowego określenia czynności, które mogą korzystać ze zwolnień przedmiotowych, tak jest np. w odniesieniu do wody w postaci naturalnej.

Bardzo istotną zmianą, nie wiadomo jednak, czy zamierzoną, jest objęcie obowiązkiem ewidencjonowania – bez możliwości stosowania zwolnienia przedmiotowego – sprzedaży energii cieplnej.

Obecnie energia cieplna mieści się w pozycji nr 2 załącznika do rozporządzenia z 2023 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. W pozycji tej wskazano symbol PKWiU 35 – Energia elektryczna, paliwa gazowe, para wodna, gorąca woda i powietrze do układów klimatyzacyjnych. Sama energia cieplna mieści się w grupowaniu 35.30.11.0 –  para wodna i gorąca woda.

Obecnie nie ma wątpliwości, że dostarczanie energii cieplnej jest zwolnione z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej. Jest to tzw. zwolnienie przedmiotowe niezależne od podatkowego statusu sprzedawcy od wartości sprzedanej energii cieplnej, jak i od statusu nabywcy tej energii.

Po zmianie przepisów, o ile nie będzie protestów ze strony dostawców energii cieplnej, energia cieplna jako towar (patrz art. 2 pkt 6 ustawy o VAT – towary – to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii) przy sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych będzie objęta obowiązkiem ewidencjonowania w kasie fiskalnej (po przekroczeniu limitu 20.000 zł sprzedaży na rzecz ww. podmiotów rocznie).

W projektowanym rozporządzeniu gaz, energia elektryczna są klasyfikowane według Nomenklatury Scalonej (CN), woda natomiast będzie zwolniona z kasy rejestrującej bez względu na symbol CN – poz. 6 załącznika do projektowanego rozporządzenia. Zapomniano w tym załączniku o energii cieplnej, która ani nie jest wodą, ani też gazem, a tym bardziej energią eklektyczną.

Oczywiście można twierdzić, że „woda w postaci naturalnej” to właśnie woda w kaloryferach. Jednak Minister Finansów za przedmiot transakcji uznaje wodę, a nie energię cieplną. Na marginesie takie rozróżnienie pomiędzy wodą a energią cieplną znajduje się w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT.

Można również zauważyć, że takie określenie jak „woda w postaci naturalnej”, choć występuje w PKWiU, nie jest znane ustawie o VAT, gdzie sprzedaż wody wodociągami uznaje się za świadczenie usług – poz. 25 załącznika nr 3 do ustawy o VAT. Teraz, jakby mało było innych problemów, będziemy się zastanawiać jaka woda kryje się pod pojęciem „woda w postaci naturalnej” skoro do tego terminu, dla celów ww. projektu rozporządzenia, nie stosuje się kodów CN. Jeżeli do „wody w postaci naturalnej” nie stosuje się symboli CN, to można zadać pytanie, czy do tej wody stosuje się klasyfikację PKWiU? Chyba również nie, choć to pojęcie występuje wyłącznie(?) w klasyfikacji PKWiU.

Ponadto w poz. 7 załącznika do projektowanego rozporządzenia wymieniono: Usługi związane z uzdatnianiem i dostarczaniem wody PKWiU 36 – bez ex (!), a więc bez wyjątków. Natomiast w dziale 36 PKWiU (2015) zawarta jest „woda w postaci naturalnej” – PKWiU 36.00.1. Skoro „woda w postaci naturalnej” zawarta jest w poz. 7 załącznika do projektowanego rozporządzenia poprzez odniesienie do PKWiU 36, to w jakim celu ta sama „woda w postaci naturalnej” pojawia się w poz. 6 tego załącznika. Być może chodzi o wodę sprzedawaną poza wodociągami ludności np. z beczkowozów, ale ta też jest zawarta w dziale 36 PKWiU.

Chyba się projektodawcy zaplątali.

Oczywiście nie zawsze ta energia cieplna będzie musiała być ewidencjonowana w kasie rejestrującej (fiskalnej). W świetle poz. 38 załącznika projektowanego rozporządzenia zwolniona z obowiązku ewidencjonowania będzie dostawa towarów i świadczenie usług przez podatnika na rzecz jego pracowników oraz przez spółdzielnie mieszkaniowe na rzecz członków lub innych osób, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub które są właścicielami lokali położonych w budynkach administrowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe, jak również przez wspólnoty mieszkaniowe na rzecz właścicieli lokali.

Ta szczególna regulacja będzie jednak miała ograniczony do spółdzielni mieszkaniowych oraz wspólnot mieszkaniowych zakres oddziaływania. Różnego rodzaju jednostki nie będące spółdzielniami, jak i wspólnotami będą zobowiązane ewidencjonować taką sprzedaż chyba, że energia cieplna będzie wchodzić w zakres usługi najmu/dzierżawy i będzie do tego czynszu najmu/dzierżawy wliczana. Wówczas będzie można zastosować zwolnienie na podstawie poz. 29 załącznika projektowanego rozporządzenia, jako wynajem i usługi zarządzania nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, jeżeli świadczenie tych usług w całości zostało udokumentowane fakturą lub świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła, albo też na podstawie poz. 41 załącznika projektowanego rozporządzenia, jako świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła.

Jednak takie podmioty jak ciepłownie sprzedające energię cieplną bezpośrednio na rzecz mieszkańców nie będą mogły korzystać z takich regulacji, gdyż energia cieplna jest towarem, do którego nie może mieć zastosowanie zwolnienie wynikające z poz. 40 załącznika projektowanego rozporządzenia, jako dostawa towarów w systemie wysyłkowym (pocztą lub przesyłkami kurierskimi), jeżeli dostawca towaru otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana (dane nabywcy, w tym jego adres).

Niezrażone powyższym Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu do projektu ww. rozporządzenia pisze: „W załączniku do rozporządzenia zaproponowano natomiast przełożenie kodów PKWiU na kody CN w kategoriach dotyczących:

a) energii elektrycznej, paliw gazowych, pary wodnej, gorącej wody i powietrza do układów klimatyzacyjnych (PKWiU 35),

b) wody w postaci naturalnej (PKWiU 36).”.

To ciekawostka, bo ja takiego przełożenia w odniesieniu do energii cieplnej, która mieści się w dziele 35 – Energia elektryczna, paliwa gazowe, para wodna, gorąca woda i powietrze do układów klimatyzacyjnych, nie znalazłem. Ponadto zabrakło również zwolnień z kasy rejestrującej dla takich czynności jak: para wodna, czy powietrze do układów klimatyzacyjnych.

Problemów z projektowanym rozporządzeniem jest niestety więcej. Myślałem, że po odejściu PIS do władzy będzie lepiej w podatkach – przeliczyłem się. Parafrazując Stefana Kisielewskiego: będziemy bohatersko pokonywać trudności (w VAT), które sami stworzyliśmy.

Osoby zainteresowane pogłębieniem swojej wiedzy na temat kas rejestrujących i planowanych zmian zapraszam na szkolenie: Kasy rejestrujące w 2024/2025 r. – szkolenie 16.09.2024 r.