Ministerstwo Finansów w Objaśnieniach podatkowych z dnia 20 grudnia 2019 r. „Wykaz podatników VAT” wskazuje:
„Z uwagi na specyfikę swojej działalności oraz wiążące przepisy prawa, banki /SKOK prowadzą w ramach gospodarki własnej rachunki, które są wykorzystywane przez bank/SKOK do dokonywania rozliczeń własnych, związanych ze sprzedażą towarów i usług, jak również do dokonywania rozliczeń z tytułu nabywanych przez bank/SKOK wierzytelności pieniężnych (cesje wierzytelności), świadczenia usług finansowych lub są wykorzystywane w zakresie prowadzonej przez te podmioty działalności faktoringowej. Rachunki te, choć mają numer rozliczeniowy w formacie NRB, nie stanowią rachunków rozliczeniowych w rozumieniu art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo bankowe i w związku z tym nie podlegają zamieszczeniu w Wykazie, przy czym numery tych rachunków mogą być wskazywane na fakturze wystawionej przez bank/SKOK, bądź wskazywane jako rachunek do zapłaty np. z tytułu realizowanego przelewu wierzytelności. Jako rachunki gospodarki własnej należy rozumieć w szczególności rachunki:
1) wykorzystywane przez bank/SKOK do dokonywania rozliczeń własnych, związanych ze sprzedażą towarów i usług,
2) wykorzystywane przez bank/SKOK do dokonywania rozliczeń z tytułu nabywanych przez bank/SKOK wierzytelności pieniężnych (cesje wierzytelności),
3) których właścicielem jest bank/SKOK,
4) do których nie ma zawartych umów prowadzenia rachunku bankowego (bank/SKOK prowadzi dany rachunek sam dla siebie).
Wskazać należy, że bank/SKOK nie wykorzystuje rachunków gospodarki własnej tylko w związku z obsługą nabywania wierzytelności (usługi faktoringowe), lecz również w związku z:
− udzielaniem kredytów oraz obsługą ustanowionych zabezpieczeń w formie przelewu praw,
− działalnością wystawiania lub rozliczania akredytyw eksportowych,
− w usłudze inkasa weksli.
W Wykazie nie będą zatem zamieszczane rachunki gospodarki własnej banków/SKOK, wykorzystywane przez nie do rozliczeń związanych z ich działalnością własną, chyba że bank wykorzystuje do rozliczeń rachunki rozliczeniowe w rozumieniu art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo bankowe i zostaną jako rachunki rozliczeniowe przez banki/SKOK zgłoszone.
Tzw. rachunki cesyjne prowadzone przez banki/SKOK służące do przeprowadzania rozliczeń z tytułu nabywanych przez bank/SKOK wierzytelności pieniężnych, w tym wykorzystywane w zakresie prowadzonej przez nie działalności faktoringowej, o której mowa w art. 14 ust. 2h ustawy o PIT i art. 12 ust. 4i ustawy o CIT – również nie będą zamieszczane w Wykazie.
Numery takich rachunków mogą być wskazywane jako rachunek do zapłaty, np. z tytułu realizowanego przelewu wierzytelności lub np. świadczenia przez bank usługi wynajmu.
W takich sytuacjach w stosunku do podatników dokonujących płatności na rachunki gospodarki własnej i tzw. rachunki cesyjne banków/SKOK, niezamieszczone w Wykazie nie będą stosowane sankcje w podatkach dochodowych PIT i CIT oraz odpowiedzialność solidarna w VAT. (…).
Należy podkreślić, że podatnicy dokonujący płatności na rachunki gospodarki własnej i tzw. rachunki cesyjne banków powinni zostać stosownie poinformowani przez banki/SKOK lub podmioty będące wystawcami faktur, za które zapłata będzie dokonana na tzw. rachunki cesyjne o szczególnym rodzaju rachunków, na który dokonują płatności. Informacja ta jest ważna do czasu otrzymania przez podatników jej odwołania przez banki/SKOK lub odpowiednio przez podmioty będące wystawcami faktur. Jeżeli podatnicy otrzymają taką informację o danym rachunku, wówczas będą mogli zapłacić na ten rachunek bez negatywnych konsekwencji podatkowych i bez konieczności złożenia zawiadomienia.
W tej sytuacji ciężar udowodnienia, że w transakcji jest wykorzystywany specyficzny rodzaj rachunku, o którym mowa powyżej, spoczywa na banku/SKOK, jako podmiotach prowadzących te rachunki dla swoich potrzeb. Jeżeli stosowna informacja nie zostanie podatnikowi przekazana przez bank/SKOK lub podmiot będący wystawcą faktury w przypadku płatności na tzw. rachunek cesyjny, wówczas podatnik będzie musiał domniemywać, że przedstawiony mu rachunek to rachunek, nie ujęty w Wykazie, z czym będą dla niego związane określone konsekwencje podatkowe”.
Co wynika z tych Objaśnień podatkowych? Zdaniem Ministerstwa Finansów podatnicy dokonujący płatności na rachunek bankowy banku lub skok-u, którego nie ma w wykazie podatników powinni „zostać stosownie poinformowani przez banki/SKOK lub podmioty będące wystawcami faktur (…) o szczególnym rodzaju rachunków, na który dokonują płatności”.
Co to oznacza dla potencjalnego nabywcy. Otóż powinien ten nabywca dokonujący płatności na rachunek, którego nie ma w wykazie zwrócić się do …. No właśnie do kogo ma się zwrócić nabywca: bezpośrednio do banku, w którym sprzedawca ma rachunek, a może do tego kontrahenta – sprzedawcy?
Przyjmijmy, że nabywca zwraca się do sprzedawcy o to, aby ten potwierdził, że rachunek bankowy banku lub skok-u na który trafią środki finansowe nie jest umieszczony w wykazie podatników, gdyż jest to ten właśnie rachunek sesyjno-faktoringowy. Który sprzedawca będzie zwracał się do banku? I który bank będzie wydawał takie zaświadczenia?
To wydają się być pobożne życzenia Ministerstwa Finansów. Jeżeli jednak bank/skok wyda takie zaświadczenie, to ma ono chronić płacącego/nabywcę.
Ministerstwo Finansów jednak pisze, że takie zaświadczenie mogą też wydać „podmioty będące wystawcami faktur”.
Wobec tego jaką moc ochronną dla nabywcy będzie miało wydanie przez sprzedawcę informacji, że rachunek podany przez sprzedawcę jest rachunkiem prowadzonym przez bank/skok jako rachunek cesyjno-faktoringowy. Który nabywca zaufa takiemu oświadczeniu? I co się stanie, gdy oświadczenie takie nie będzie zgodne z rzeczywistością?
Czy ktoś w Ministerstwie Finansów zastanawiał się nad tym co napisano? Bo to co pisze Ministerstwo jest absolutną fikcją, oderwaną od rzeczywistości mrzonką.
Niemniej jednak podpowiedzieć Państwu muszę łatwiejsze rozwiązanie. Należy złożyć do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury zawiadomienie, o którym mowa w art. 117ba § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, na druku ZAW-NR. I zamiast prosić się sprzedawcy lub też banku, czy skok-u o pisemne potwierdzenie, że rachunek jest taki albo inny – zadenuncjować sprzedawcę wskazując rachunek, którego nie ma w wykazie. Niech sobie urząd skarbowy sam sprawdza, to na co my – prowadzący działalność gospodarczą – czasu nie mamy.
Powyższa propozycja jest tym bardziej rozsądna, gdyż w świetle ww. Objaśnień podatkowych: „W przypadku wysłania zawiadomienia o dokonaniu zapłaty na rachunek spoza Wykazu podatnik nie będzie obowiązany dokonywać ponownie takiego zawiadomienia w sytuacji, gdyby kolejna wpłata została dokonana na ten sam rachunek spoza Wykazu, o którym podatnik już raz poinformował organy składając stosowne zawiadomienie. Wystarczające będzie dokonanie jednorazowego zgłoszenia takiego rachunku do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.”.
Inaczej mówiąc zawiadamiamy raz. Nic nas dalej nie interesuje i nie ponosimy negatywnych konsekwencji dalszych przelewów na ten sam rachunek bankowy.
Warto jednak zwrócić uwagę, że wyjaśnienia dotyczące rachunków cesyjno-faktoringowych dotyczą jedynie tych sytuacji, gdy rachunki te prowadzą banki lub skok-i. Gdy będą one prowadzone przez inne podmioty np. leasingodawcę, czy faktora niebędącego bankiem, czy skok-iem, to wyjaśnienia Ministerstwa Finansów nie będą posiadały mocy ochronnej.