Sejm przyjął ustawę w o STIR

W dniu 24 listopada 2017 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych.

Przyjęty ustawa zakłada dokonywanie przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej analizy ryzyka wykorzystywania działalności banków lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do popełniania przestępstw oraz przestępstw skarbowych. Chodzi o przestępstwa związane z wyłudzeniami VAT, w tym także polegające np. na wystawianiu pustych faktur. Analiza ryzyka będzie dokonywana przy uwzględnieniu wskaźnika ryzyka ustalanego przez izbę rozliczeniową w jej systemie teleinformatycznym, zwanym STIR – stąd nazwa System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej.

W razie uzyskania informacji, że dany podmiot może prowadzić działania zmierzające do wykorzystania działalności banków lub SKOK-ów do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi, naczelnik urzędu skarbowego będzie miał możliwość odmowy jego rejestracji jako podatnika VAT.

W celu zapobieżenia wyłudzeniom skarbowym Sejm wprowadził m.in. następujące rozwiązania:

• mechanizm blokady rachunku podatnika na żądanie szefa Krajowej Administracji Skarbowej (na 3 dni a nawet na 3 miesiące);
• odmowę rejestracji albo wykreślenie z urzędu podmiotu, jako podatnika VAT bez konieczności zawiadamiania tego podmiotu.

Ustawa zakłada również prowadzenie (w formie elektronicznej) przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej wykazów podmiotów, które nie zostały zarejestrowane jako podatnicy VAT, zostały wykreślone z rejestru z urzędu bez konieczności zawiadamiania tego podmiotu, zostały przywrócone jako podatnicy VAT. Wykazy te będą udostępniane na stronach internetowych w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów.

Wykazy będą zawierały następujące dane podmiotów wykreślonych, przywróconych jako podatnicy VAT oraz podmiotów nie zarejestrowanych jako podatnicy VAT:

1) firmę (nazwę) lub imię i nazwisko;

2) numer, za pomocą którego podmiot został zidentyfikowany na potrzeby podatku, jeżeli taki numer został przyznany;

3) numer identyfikacyjny REGON, o ile został nadany;

4) numer PESEL, o ile podmiot posiada;

5) numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, o ile został nadany;

6) adres siedziby – w przypadku podmiotu niebędącego osobą fizyczną;

7) adres głównego miejsca prowadzenia działalności albo adres rejestracyjny, w przypadku braku adresu głównego miejsca prowadzenia działalności – w odniesieniu do osoby fizycznej;

8) imiona i nazwiska osób wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu oraz ich numery identyfikacji podatkowej lub numery PESEL;

9) imiona i nazwiska prokurentów oraz ich numery identyfikacji podatkowej lub numery PESEL;

10) imię i nazwisko lub firmę (nazwę) wspólnika oraz jego numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL;

11) daty rejestracji, odmowy rejestracji albo wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT;

12) podstawę prawną rejestracji, odmowy rejestracji albo wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT.

Zgodnie z art. 20 tej ustawy ww. wykazy obejmują podmioty, w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona albo które zostały wykreślone z rejestru jako podatnicy VAT – począwszy od dnia 1 stycznia 2017 r. Wykaz ma objąć również podmioty, które zostały wykreślone z rejestru jako podatnicy VAT w okresie od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., jeżeli dane dotyczące tych podmiotów znajdują się w Centralnym Rejestrze Podmiotów – Krajowej Ewidencji Podatników.

Poza oczywistością, że ustawa zdaje się być sprzeczna z ustawą o Ochronie danych osobowych, oraz przede wszystkim z art. 47 i art. 51 ust. 2 Konstytucji RP uchwalona ustawa powodować będzie komplikacje dla służb finansowo-księgowych, które zobowiązane są weryfikować kontrahentów na etapie odliczania podatku, czy rozliczania kosztów. Nowy rejestr niestety, jak wynika z ustawy, nie będzie połączony z rejestrem podatników VAT, który jest obecnie dostępny na stronach internetowych ministerstwa finansów i informuje czy dany podatnik jest czynny, czy też jest zwolniony od podatku VAT na określony dzień.

Wobec powyższego od momentu wprowadzenia nowego wykazu służby finansowe będą zobowiązane weryfikować kontrahentów w dwóch równorzędnych rejestrach: w nowo uchwalonym wykazie sprawdzając, czy podmiot nie został wykreślony z rejestru, czy odmówiono mu rejestracji jako podatnika VAT oraz, czy, jeżeli został wykreślony z rejestru, nie został przywrócony jako podatnik VAT, a następnie w kolejnym wykazie, czy jest w dalszym ciągu na dany dzień zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

Możliwe, że problem odrębnych rejestrów rozwiąże kolejna już, oczekująca w formie projektu ustawy, zmiana do ustawy o VAT, która jest na etapie prac legislacyjnych.

Uchwalona ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.