W ostatnim czasie w prasie pojawiły się informacje z których wynika, że podatnik który rozlicza podatek należny z tytułu importu towarów w deklaracji VAT na podstawie art. 33a ustawy o VAT i nie zadeklaruje całości lub części podatku z tytułu tego importu będzie zobowiązany wpłacić do urzędu celno-skarbowego cały podatek należny z tytułu tego importu z odsetkami od pierwotnego terminu płatności podatku, co do zasady w ciągu 10 dni od dnia dokonania importu towarów.
Podatnicy, którzy spełniają warunki wynikające z art. 33a ustawy o VAT mają możliwość rozliczenia VAT należnego i ewentualnie VAT naliczonego w deklaracji VAT. Krąg podmiotów, które mogą rozliczać podatek w deklaracji VAT istotnie się poszerzył od 1 lipca 2020 r. w związku z nowelizacją ustawy o VAT. Obecnie z takiej możliwości może, co do zasady, korzystać podatnik VAT czynny, który poinformuje naczelnika urzędu celno-skarbowego nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dokonaniem importu o tym, że nie posiada zaległości we wpłatach należnych składek na ubezpieczenie społeczne oraz we wpłatach poszczególnych podatków stanowiących dochód budżetu państwa oraz, że jest podatnikiem VAT czynnym.
Ponadto jeżeli nie jest podatnikiem, który posiada status upoważnionego przedsiębiorcy w rozumieniu art. 38 unijnego kodeksu celnego lub posiada pozwolenie na stosowanie uproszczenia, o którym mowa w art. 166 oraz art. 182 unijnego kodeksu celnego, to wówczas musi dokonać zgłoszeń celnych przez przedstawiciela bezpośredniego lub pośredniego w rozumieniu przepisów celnych.
Podatnicy spełniające ww. warunki mogą rozliczać podatek należny VAT w deklaracji VAT.
Zgodnie z art. 33a ust. 7 ustawy o VAT: podatnik, który wybrał rozliczenie podatku należnego z tytułu importu towarów na zasadach określonych w ust. 1 i nie rozliczył tego podatku w całości lub w części na tych zasadach, traci prawo do rozliczania podatku w deklaracji podatkowej w odniesieniu do kwoty podatku należnej z tytułu importu towarów, której nie rozliczył w deklaracji podatkowej. Podatnik jest obowiązany do zapłaty kwoty podatku wraz z odsetkami naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu do poboru kwoty należności celnych przywozowych wynikających z długu celnego.
Powyższy przepis jasno stanowi, że nierozliczenie całości lub części kwoty podatku na zasadach wynikających z art. 33a ustawy o VAT powoduje, że podatnik traci prawo do rozliczania podatku w deklaracji podatkowej w odniesieniu do kwoty podatku należnej z tytułu importu towarów, której nie rozliczył w deklaracji podatkowej. Nie można więc twierdzić, że nierozliczenie części kwoty podatku z tytułu importu powoduje konieczność zapłaty całego podatku z tytułu takiej transakcji (importu towarów) do urzędu celno-skarbowego wraz z należnymi odsetkami. Przepis bowiem stanowi o kwocie, która nie została rozliczona w deklaracji, a nie całej kwocie z tytułu danego importu towarów.
Potwierdza to uzasadnienie z dnia 7 czerwca 2019 r. do ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw druk sejmowy (druk sejmowy nr 3500).
„Projektowana zmiana art. 33a ust. 7 stanowi, że w przypadku gdy podatnik pomimo skorzystania z ułatwienia dotyczącego rozliczenia podatku należnego z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej nie rozliczył tego podatku w całości lub w części w danym okresie rozliczeniowym straci prawo do rozliczania podatku bezpośrednio w deklaracji podatkowej w odniesieniu do tej nierozliczonej kwoty. W takiej sytuacji podatnik będzie musiał zapłacić do urzędu skarbowego właściwego do poboru kwoty należności celnych przywozowych wynikających z długu celnego nierozliczoną kwotę podatku wraz z odsetkami.”.
Oczywiście nierozliczenie przez podatnika w ogóle danego importu towarów oznacza konieczność wpłaty do organów celnych całego podatku z tytułu importu tych towarów, bowiem żadna kwota podatku od tej transakcji nie została wykazana w deklaracji VAT.
Istnieje również wątpliwość, czy określenie „rozliczyć kwotę podatku należnego z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej”, o którym mowa w ust. 1 art. 33a ustawy o VAT dotyczy również korekty deklaracji. Inaczej mówiąc, czy niezadeklarowanie całości lub części kwoty podatku należnego w deklaracji VAT może być przez podatnika „naprawione” w ten sposób, iż złoży on korektę deklaracji VAT i wykaże w korekcie deklaracji nierozliczoną całość lub nierozliczoną część kwoty podatku należnego z tytułu importu towarów. Należy pamiętać, że korekta deklaracji, zastępująca pierwotną deklarację, jest również deklaracją podatkową.
Wydaje się jednak, że odczytywanie przepisu art. 33a ust. 1 ustawy o VAT w ten sposób, że jeżeli podatnik nie rozliczył podatku (w całości lub w części) z tytułu importu towarów w deklaracji, to może rozliczyć tę nierozliczoną kwotę podatku w korekcie deklaracji jest błędne. Świadczyć o tym może projektowana zmiana przepisów do art. 33a ustawy o VAT wynikająca z drugiego pakietu zmian ustawy o VAT – tzw. SLIM VAT 2.
W myśl projektowanego art. 33a ust. 6a ustawy o VAT: „w przypadku gdy podatnik nie rozliczył w prawidłowej wysokości podatku na zasadach określonych w ust. 1 w deklaracji podatkowej złożonej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów, może dokonać korekty tej deklaracji w terminie 4 miesięcy licząc od miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu tych towarów.”
Skoro Ministerstwo Finansów zakłada, że po zmianie przepisów podatnik będzie mógł dokonać korekty deklaracji, w której nie rozliczył w pełnej wysokości kwoty podatku VAT należnego z tytułu importu towarów w terminie 4 miesięcy licząc od miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu tych towarów i wykazać ten nierozliczony wcześniej podatek należny, to trudno zakładać, aby taka możliwość istniała również obecnie. Oznaczałoby, że ww. projektowana zamiana byłaby zbędna, bowiem już obecnie – w świetle wykładni korzystnej dla podatnika – taka korekta mogłaby być składana. Natomiast niedopuszczalne jest takie ustalenie znaczenia normy, przy którym pewne jej zwroty traktowane są jako zbędne. Tak byłoby, gdy projektowany ust. 6a wszedłby w życie.
Brak przepisu uniemożliwia jeszcze taką wykładnię, jednak już sam zamiar Ministerstwa Finansów dotyczący zmiany przepisów może świadczyć o tym, że w korekcie deklaracji nie można zwiększyć kwoty podatku należnego od importu towarów nierozliczonego w deklaracji pierwotnej. Potwierdzi to uchwalenie zmiany ustawy w takim kształcie.