Na stronach internetowych Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany projekt z dnia 5 listopada 2018 r. rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie kas rejestrujących. Ministerstwo Finansów wskazuje, że projekt rozporządzenia stanowi wykonanie delegacji ustawowej, w zakresie sposobu prowadzenia ewidencji oraz warunków używania kas rejestrujących, a także warunków zorganizowania i prowadzeniu serwisu kas, w tym obowiązkowych przeglądów technicznych, określonej w art. 111 ust. 7a oraz w art. 145a ust. 15 ustawy o podatku od towarów i usług, w brzmieniu nadawanym projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo o miarach, która obecnie jest procedowana w Sejmie.
Projekt rozporządzenia ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2019 r. Oznacza to, że Ministerstwo Finansów stoi na stanowisku, że ww. projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo o miarach zostanie do końca roku uchwalony i wejdzie w życie, gdyż jak wyżej zaznaczono projekt rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących ma stanowić wykonanie przepisów ustawowych, które są dopiero w Sejmie rozpatrywane.
Co proponuje Ministerstwo Finansów w nowej wersji rozporządzenia? Wśród zaproponowanych zmian, które będę się starał Państwu przybliżać jest jedna, która wydaje się być co najmniej zastanawiająca.
Zgodnie z § 6 ust. 1 pkt 1 projektu rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących: podatnicy prowadząc ewidencję wystawiają i wydają nabywcy, bez jego żądania, paragon fiskalny przed przyjęciem należności, bez względu na formę płatności, z zastrzeżeniem § 12. Dla jasności wywodu cytuję również § 12 tego projektu rozporządzenia, choć nie ma on żadnego znaczenia w tej sprawie: w przypadku prowadzenia ewidencji przy użyciu kas umieszczanych w urządzeniach do automatycznej sprzedaży towarów i usług, podatnik może wystawić paragon fiskalny w postaci innej niż postać papierowa określona odpowiednio w § 19 ust. 1 pkt 1 i § 29, w sposób zapewniający nabywcy możliwość zapoznania się z danymi o sprzedaży poprzez ich odpowiednie wyświetlenie na urządzeniu do automatycznej sprzedaży towarów i usług.
Należy zwrócić uwagę na stwierdzenie wynikające z § 6 ust. 1 pkt 1 projektu rozporządzenia wskazujące, że podatnicy prowadząc ewidencję wystawiają i wydają nabywcy, bez jego żądania, paragon fiskalny przed przyjęciem należności. Obecny stan prawny nie zawiera jednoznacznej normy określającej moment wydania paragonu.
Zgodnie z obowiązującym § 6 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie kas rejestrujących: podatnicy, prowadząc ewidencję wydają nabywcy, bez jego żądania, paragon fiskalny.
Po zmianie przepisów paragon, według zamysłów pomysłodawców, ma być wydawany przed przyjęciem należności. W warstwie intencji pogląd autorów można nawet zrozumieć. Jednak w warstwie prawnej dotyczącej sprzedaży towarów, a nie usług, taki zapis jest jawnym pogwałceniem zasad podatku VAT.
Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT: podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Warunkiem wydania paragonu jest dokonanie sprzedaży rozumianej jako wykonanie usługi lub dokonanie dostawy towaru.
Dla celów VAT momentem sprzedaży (dostawy) towaru w sklepie (punkcie sprzedaży) na rzecz nabywcy – osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej jest moment przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Momentem tym jest moment zapłaty. Bez zapłaty nabywca – osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej nie może towarem rozporządzać ani pod względem prawnym, ani pod względem ekonomicznym. Jeżeli nabywca nie zapłacił za towar nie następuje spełnienie przesłanki warunkującej realizację dostawy. W konsekwencji nie zostaje na nabywcę przeniesione prawo do rozporządzania towarem jak właściciel, a przez to nie dochodzi do dostawy towaru. Jeżeli więc wobec braku zapłaty za towar nie dochodzi do dostawy towaru nie ma jakichkolwiek podstaw do wydawania przez sprzedawcę paragonu fiskalnego nabywcy, który de facto i de jure nabywcą nie jest.
Skąd więc taki pomysł. Zapewne w niektórych sytuacjach mógłby on znaleźć zastosowanie. Może tak być np. przy świadczeniu usług, gdy usługa została wykonana, ale jeszcze nie zapłacona. Jednak przy sprzedaży towarów w sklepie taka regulacja jest nie do zaakceptowania, jako sprzeczna z rozsądkiem, jak i niezgodna z przepisami ustawy. Tak nie może być skonstruowana norma o charakterze generalnym.
Można sobie również wyobrazić spory dotyczące tego, czy nabywca zapłacił, czy nie, oraz czy towary kupił, czy nie skoro otrzymał paragon. Na marginesie na paragonach w kasach on-line zgodnie z § 23 ust. 1 pkt 19 lit b) rozporządzenia w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące: kasa emituje paragony fiskalne w postaci papierowej i elektronicznej zawierające co najmniej kolejno pozycje informacje dotyczące formy i rozliczenia płatności, o ile występuje, zawierające co najmniej: typ formy płatności (taki jak „Gotówka”, „Karta”, „Waluta obca”, „Bon”, „Czek”, „Kredyt”, „Przelew”, „Voucher”, „Mobilna” lub inny).
W uzasadnieniu do projektu rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących Ministerstwo Finansów wyjaśnia: „oznacza to, że wydanie paragonu musi nastąpić przed zapłatą czy to w formie karty płatniczej lub w formie gotówkowej, czy w formie przelewu lub w innej formie bezgotówkowej. Z wymagań technicznych dla kas rejestrujących (zarówno offline jak i online) nie wynika, aby kasa mogła wystawić paragon wyłącznie po zakończeniu płatności, w tym także w przypadku płatności realizowanej kartą płatniczą. Mając to na uwadze wprowadzono ww. wymóg, aby klient miał pewność, że transakcja została zarejestrowana na kasie rejestrującej”.
Skoro jest tak jak pisze Ministerstwo Finansów, że inne przepisy nie wymagają aby paragon był wydawany wyłącznie pod zakończeniu płatności, to w takim przypadku kiedy znajdzie zastosowanie cytowany wyżej § 23 ust. 1 pkt 19 lit b) rozporządzenia w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące. Kiedy można będzie podać na paragonie sposób zapłaty skoro zapłata nastąpi po wydaniu paragonu?
Pytanie zapewne pozostanie bez odpowiedzi.