W dniu 1 stycznia 2021 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o VAT, tzw. SLIM VAT wprowadzona ustawą z dnia 27 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (poz. 2419).
Wprowadzone zmiany dotyczą również art. 113 ustawy o VAT, tj. przepisu dotyczącego szczególnych procedury dotyczące drobnych przedsiębiorców czyli podatników zwolnionych podmiotowo.
Zmiany w art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. f i g ustawy o VAT dokonano w związku z przełożeniem objętych tą regulacją grupowań towarów w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) 2008 na PKWiU 2015 r.
Zgodnie z art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. f i g ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2021 r.: zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do podatników dokonujących dostaw:
- f) następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:
– preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
– komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
– urządzeń elektrycznych (PKWiU 27),
– maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),
- g) hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:
– pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3),
– motocykli (PKWiU ex 45.4).
W literze f tiret trzecie ww. regulacji dokonano zmiany polegającej na pozostawieniu „urządzeń elektrycznych (PKWiU 27) i równoczesnym wykreśleniu „nieelektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego (PKWiU 27)”.
Wynikałoby z powyższego, że od 1 stycznia 2021 r. sprzedaż „nieelektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego” w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie nie wyklucza możliwości stosowania zwolnienia podmiotowego w VAT.
Jednak zdaniem projektodawcy wyrażonym w uzasadnieniu do zmiany do ustawy o VAT jest inaczej. Czytamy tam (druk sejmowy 718):
„W efekcie zakres proponowanych zmian:
1) zmiana w tirecie trzecim w lit. f w art. 113 ust. 13 pkt 1 ustawy o VAT – jest wynikiem zmiany zakresu/nazwy działu 27 PKWiU 2015 r. w stosunku do działu 27 PKWiU 2008r. zawartego w zmienianym tiret trzeci w lit. f przepisu. W związku z tym w zmienianym przepisie jest: „urządzeń elektrycznych i nieelektrycznego sprzętu gospodarstwa domowego (PKWiU 27)”, po proponowanej zmianie będzie: „urządzeń elektrycznych (PKWiU 27)”.
Natomiast zakres rzeczowy tego tiretu sprzed proponowanej zmiany, obejmujący wg. działu 27 PKWiU z 2008 r. „nieelektryczny sprzęt gospodarstwa domowego” wchodzi w zakres działu 26 PKWiU 2015 r. tj. „komputery, wyroby elektroniczne i optyczne” i w efekcie, po wprowadzeniu proponowanych zmian, tj. przełożenie w lit. f PKWiU 2008 r. na PKWiU 2015 r. znajdzie się w tiret drugim. Oznacza to, że zmiana nie ma charakteru merytorycznego.
Zakres działu 26 według PKWiU 2015 jest szerszy niż według PKWiU 2008, gdyż część obszaru tematycznego została przesunięta z działu 27 PKWiU 2008. Jak wskazano, nie ma to jednak przełożenia na zakres wyłączenia ze zwolnienia podmiotowego, o którym mowa art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. f tiret drugie i trzecie ustawy o VAT.”.
Z powyższego wynika, że w ocenie Ministerstwa Finansów nieelektryczny sprzęt gospodarstwa domowego przed zmianą przepisów mieścił się w dziale 27 PKWiU 2008, a po zmianie od 1 stycznia 2021 r. znajduje się w dziale 26 PKWiU 2015. Stąd jak pisze Ministerstwo Finansów „zmiana nie ma charakteru merytorycznego”.
Ministerstwo Finansów ma rację, chociaż argumentacja powinna być całkowicie inna.
Otóż zgodnie z aktualnym rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 września 2015 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz.U. 2015, poz. 1676 ze zm.) w dziale PKWiU 27 znajduje się grupowanie 27.52 PKWiU 2015, w którym wymieniony jest „Sprzęt gospodarstwa domowego, nieelektryczny”.
Również w wyjaśnieniach do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU 2015) – wersja z dnia 25.03.2019 r. zawartych na stronie GUS w opisie grupy 27.5 PKWiU „Sprzęt gospodarstwa domowego” wskazano:
„Grupa ta obejmuje:
- małe urządzenia elektryczne,
- elektryczny sprzęt gospodarstwa domowego, taki jak: wentylatory, odkurzacze, elektryczne froterki, urządzenia do gotowania, pralki, chłodziarki, zamrażarki,
- urządzenia gospodarstwa domowego, gdzie indziej niesklasyfikowane, elektryczne i nieelektryczne, takie jak: zmywarki, podgrzewacze wody, rozdrabniacze odpadków,
- urządzenia, które zasilane są elektrycznością, gazem lub innym źródłem zasilania”
W grupowaniu PKWiU 27.52 ustawodawca w poszczególnych pozycjach PKWiU wielokrotnie wskazuje na nieelektryczny sprzęt gospodarstwa domowego.
Natomiast w dziale PKWiU 26 „Komputery, wyroby elektroniczne i optyczne” słowo „nieelektryczne” pada tylko 1 raz i nie dotyczy sprzętu gospodarstwa domowego, lecz „nieelektrycznych przyrządów pomiarowych, kontrolnych i nawigacyjnych” PKWiU 26.51.
Jak wynika z powyższego „nieelektryczny sprzęt gospodarstwa domowego” nie zawiera się w dziale 26 PKWiU 2015, lecz w dziale 27 PKWiU 2015 „Urządzenia elektryczne”. Natomiast z uwagi na fakt, że ustawodawca nie posłużył się pojęciem „ex” w odniesieniu do działu 27 PKWiU, to oznacza, że wszelkie czynności wskazane w dziale 27 PKWiU będą objęte wyłączeniami ze zwolnień podmiotowych, w tym też nieelektryczny sprzęt gospodarstwa domowego, jeżeli sprzedaż towarów tam zawartych będzie dokonywana w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie.