WNT w nowym JPK_VAT

Rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. 2019, poz. 1988 ze zm.) wprowadziło dla podatników VAT czynnych obowiązek przekazywania do Ministerstwa Finansów nowego pliku JPK_VAT zawierającego nowy zakres danych, które muszą się znaleźć w ewidencji VAT.

Wśród danych zawartych w ewidencji VAT i przekazywanych w formie JPK do organów podatkowych są informacje dotyczące transakcji wewnątrzwspólnotowych, a w szczególności wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów (WNT).

Transakcje WNT ponieważ dotyczą nabyć towarów nie będą oznaczane symbolami GTU, gdyż GTU dotyczą wyłącznie dostaw towarów i świadczenia usług, a nie zakupu towarów, czy usług skutkujących rozliczeniem podstawy opodatkowania i ewentualnie podatku należnego.

Transakcje WNT mogą być oznaczone symbolami procedur, o których mowa w § 10 ust. 4 ww. rozporządzenia Ministra Finansów. Zgodnie z § 10 ust. 4 pkt 4 ww. rozporządzenia: dodatkowo ewidencja zawiera oznaczenia dotyczące wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów dokonanego przez drugiego w kolejności podatnika VAT w ramach transakcji trójstronnej w procedurze uproszczonej, o której mowa w dziale XII rozdział 8 ustawy – oznaczenie „TT_WNT”.

Procedura uproszczona dotycząca transakcji trójstronnych została unormowana w przepisach art. 135-138 ustawy o VAT. Oznaczenie transakcji po stronie „podatku należnego” symbolem „TT_WNT” dotyczy przypadku, gdy polski podmiot będący drugim w kolejności podatnikiem w łańcuchu transakcji, a pierwszym nabywcą, nabywa towary od podatnika z innego państwa członkowskiego i w wyniku tego nabycia musi wykazać podstawę opodatkowania. Transakcja ta u drugiego w kolejności podatnika nie jest opodatkowana, a podatnik wykazuje w ewidencji jedynie w wartości netto. Ponieważ nie ma podatku należnego, to równocześnie nie występuje podatek naliczony.

Jednak pomimo braku podatku należnego oznaczenie „TT_WNT” ma być widoczne w ewidencji wyłącznie po stronie podatku należnego (a raczej po stronie podstawy opodatkowania), a nie naliczonego.

Transakcja WNT może być również oznaczona symbolem „TP” w przypadku, gdy nabywca dokonuje nabyć wewnątrzwspólnotowych od podmiotu powiązanego. Wówczas również wyłącznie po stronie podatku należnego takie WNT musi być dodatkowo oznaczone symbolem „TP”.

Nabycie wewnątrzwspólnotowe towarów może być również oznaczone symbolem „WEW”, gdy zagraniczny dostawca wewnątrzwspólnotowy nie wystawił faktury z tytułu dostawy, która u polskiego podatnika stanowi WNT.

Zgodnie z § 10 ust. 5 pkt 2 ww. rozporządzenia: ewidencja zawiera następujące oznaczenia dowodów sprzedaży „WEW” – dokument wewnętrzny. Minister Finansów w tej regulacji wyraźnie zastrzegł, że ewidencja dotycząca podatku należnego zawiera oznaczenie dowodu sprzedaży. Nabycie wewnątrzwspólnotowe nie jest sprzedażą w rozumieniu ustawy o VAT (art. 2 pkt 22 ustawy o VAT), jednak jest czynnością podlegającą opodatkowaniu (art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). Literalne rozumienie ww. regulacji powodowałoby, że wobec braku faktury od podatnika zagranicznego przy WNT nie można by prawidłowo rozliczyć WNT w ewidencji VAT. Stąd też należy przyjąć, że brak faktury z tytułu WNT w ewidencji VAT po stronie podatku należnego może być zastąpiony przez wystawienie dokumentu wewnętrznego oznaczonego symbolem „WEW”.

Tak samo będzie, gdy podatnik dokonuje nietransakcyjnego WNT, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o VAT. Również wówczas zamiast faktury z tytułu WNT polski podatnik wystawi dokument wewnętrzny oznaczony symbolem „WEW”.

Identycznie trzeba będzie wykazać transakcję WNT po stronie podatku naliczonego, gdy polski podatnik nie otrzyma faktury, bądź ona nie wystąpi. Również wtedy podatnik będzie zmuszony wygenerować dokument wewnętrzny oznaczony symbolem „WEW” i wykazać w ewidencji VAT po stronie podatku naliczonego kwotę podatku do odliczenia. Oczywiście o ile podatek naliczony wystąpi i podatnik będzie miał prawo do jego odliczenia. Zgodnie bowiem z § 11 ust. 8 pkt 2 ww. rozporządzenia: ewidencja, o której mowa w ust. 1 (tj. ewidencja dotycząca podatku naliczonego), zawiera następujące oznaczenia dowodów nabycia: „WEW” – dokument wewnętrzny.

Ciekawym przykładem jest sytuacja, gdy podatnik pierwotnie nie otrzymał faktury zakupu przy WNT i transakcję tę rozliczył w ewidencji sprzedaży i zakupów przy pomocy dokumentu wewnętrznego „WEW”, a następnie po złożeniu JPK otrzymał od zagranicznego kontrahenta fakturę. Czy podatnik musi wówczas dokonywać korekty JPK w celu zamiany dokumentu wewnętrznego na ostateczną fakturę od zagranicznego podatnika?

W mojej ocenie tak. Najczęściej bowiem zmieni się kurs przeliczeniowy do obliczenia podstawy opodatkowania i kwoty podatku, a czasami zmieni się również data obowiązku podatkowego (gdy faktura wystawiona była za wcześniejszy lub późniejszy okres niż data obowiązku podatkowego wykazana na podstawie ogólnych przepisów ). Ponadto zmieni się numer dokumentu, a także trzeba będzie wskazać datę otrzymania faktury, co jest niezbędne dla organów podatkowych w celu ustalenia, czy podatnik miał prawo do odliczenia podatku przy WNT (od 2017 r. od odliczenia VAT przy WNT, co do zasady, niezbędna jest faktura otrzymana od zagranicznego podatnika w terminie 3 miesięcy od końca miesiąca w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu WNT). Analogicznie trzeba będzie dokonać korekty JPK_VAT po stronie podatku naliczonego, gdy pierwotnie podatek naliczony został odliczony na podstawie dokumentu „WEW” i zmienić dokument wewnętrzny na ostateczną fakturę z jej numerem, datą wystawienia, datą otrzymania, i kwotami z niej wynikającymi.