Stawka 0% przy WDT – nowy warunek

Od 1 kwietnia 2020 r. mają wejść w życie przepisy VAT dotyczące transakcji wewnątrzwspólnotowych (stawka 0% przy WDT), które w Unii Europejskiej obowiązują już od 1 stycznia 2020 r.

Najważniejsza część regulacji dotyczy materialnych (niezbędnych, koniecznych) warunków stosowania stawki 0% przy WDT – wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów . W ramach Unii Europejskiej regulacje te zostały wdrożone dyrektywą 2018/1910. Projektowana ustawa o zmianie ustawy o VAT, która jest procedowana w Sejmie, wprowadza przesłanki materialne, od których spełnienia zależy możliwość zastosowania stawki 0% dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Jedną z tych nowych przesłanek jest posiadanie VAT-UE nabywcy.

Zgodnie z proponowanym brzmieniem art. 42 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów podlega opodatkowaniu według stawki podatku 0%, pod warunkiem że podatnik dokonał dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej, który nabywca podał podatnikowi.

Do końca 2019 r. warunek dokonania dostawy na rzecz kontrahenta, który posiadał właściwy i ważny numer VAT UE również znajdował się w przepisach ustawy o VAT, był to jednak wyłącznie warunek formalny, który nie musiał być spełniony i brak tego numeru nie przekreślał prawa sprzedawcy do zastosowania stawki 0% przy WDT, gdy inne przesłanki materialne zostały spełnione. Do końca 2019 r. przesłankami tymi było przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel oraz wysyłka towaru z Polski do innego kraju członkowskiego (odpowiednio udokumentowana).

Od stycznia 2020 r. warunek dotyczący dokonania dostawy na rzecz kontrahenta, który posiadał właściwy i ważny numer VAT UE jest już obowiązujący w Polsce, bo tak też wynika z ww. dyrektywy VAT. Natomiast dyrektywa ta wprowadza kolejny warunek, który będzie musiał być spełniony. Tym warunkiem będzie podanie nr VAT UE sprzedawcy przez zagranicznego nabywcę.

Jak wskazuje Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu do projektu ustawy: „zgodnie z tak projektowanym przepisem jednym z warunków koniecznym do zastosowania stawki 0% dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów będzie nie tylko dokonanie dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, ale również podanie przez nabywcę tego numeru dostawcy. Sposób, w jaki nabywca przekaże dostawcy swój numer VAT, przepisy dyrektywy 2018/1910 (oraz – w ślad za nią – projektowanej ustawy o VAT) pozostawiły uznaniu podatników biorących udział w danej transakcji. Będzie to zależne przede wszystkim od przyjętych przez zainteresowane strony metod współpracy i w związku z tym nie podlega żadnym szczególnym formalnym wymogom (na przykład obowiązkowi stosowania szczególnego dokumentu) określonym w ustawodawstwie krajowym. Powyższe wskazuje, że można tego dokonać za pomocą dowolnych środków umożliwiających udowodnienie, że wiadomość została odebrana przez dostawcę.”.

Niewątpliwie takim dokumentem będzie mogła być umowa, zamówienie, zlecenie, ale również pismo od nabywcy w formie papierowej, czy mailowej, w którym, choćby w stopce pisma, pojawia się nr VAT UE nabywcy. Dokument taki powinien być w posiadaniu sprzedawcy i przechowywany przez niego do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Nie trzeba będzie posiadać takiego dokumentu do każdej dostawy. Taki dokument z nr VAT UE kontrahenta może być tylko raz przekazany dostawcy w ciągu całego okresu współpracy z kontrahentem.

Ministerstwo Finansów wskazuje, że: „również fakt, że dostawca podał numer VAT swojego klienta na fakturze, należy uznać jako sposób spełnienia ww. obowiązku”.

Jest to piękna idea, jednak w żaden sposób nie wynikająca z przepisów. Projektowany przepis wskazuje na konieczność podania tego numeru sprzedawcy. Jeżeli sprzedawca nie ma dowodu przekazania takiego numeru (maila, umowy, zamówienia z VAT UE nabywcy), to kontrolujący w trakcie kontroli będą mogli zakwestionować prawo do stawki 0% u sprzedawcy ze względu na to, że nabywca tego nr VAT UE nie podał podatnikowi. Samo podanie na fakturze sprzedaży VAT UE nabywcy nie oznacza wcale, że nabywca ten numer podał dostawcy.

Trzeba więc mieć na uwadze to, że korzystne stanowisko Ministerstwa Finansów nie znajduje żadnego potwierdzenia w treści projektowanej regulacji i w konsekwencji powinno być przez podatników traktowane z bardzo dużą rezerwą w celu ochrony swoich interesów (prawa do stawki 0%).