W świetle art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy o VAT paragon lub inny równoważny dokument z podanym numerem, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi jest uważany za fakturę, o ile kwota należności ogółem na tym dokumencie nie przekracza kwoty 450 zł albo kwoty 100 euro brutto (razem z podatkiem VAT). Wystawienie paragonu z NIP o wartości przekraczającej ww. kwoty powoduje, że dokument ten nie może być uznany za fakturę stając się wyłącznie paragonem z NIP, do którego niezbędne jest wystawienie pełnej faktury z danymi nabywcy.
Należy przypomnieć, że od początku 2020 r. obowiązuje regulacja art. 106b ust. 5 ustawy o VAT, zgodnie z którą: w przypadku sprzedaży zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej potwierdzonej paragonem fiskalnym fakturę na rzecz podatnika podatku lub podatku od wartości dodanej wystawia się wyłącznie, jeżeli paragon potwierdzający dokonanie tej sprzedaży zawiera numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej.
Wystawienie paragonu bez NIP nabywcy, a następnie wystawienie do tego paragonu pełnej faktury na rzecz podatnika podatku VAT jest oczywiście możliwe, będzie jednak powodowało konsekwencje dla sprzedawcy wskazane w art. 106b ust. 6 ustawy o VAT, jak i dla nabywcy – art. 109a ustawy o VAT.
Wystawienie paragonu z NIP na kwotę powyżej 450 zł najczęściej powinno skutkować wystawieniem od razu na rzecz nabywcy pełnej faktury do tego paragonu. Zarówno sprzedawca, jak i nabywca mogą nie zauważyć, że paragon wystawiony na kwotę większą niż 450 zł nie pełni funkcji faktury, lecz jest paragonem niedającym nabywcy prawa do odliczenia VAT, czy zaliczenia wydatku do podatkowych kosztów. Taka refleksja może przyjść później i wówczas można zastanawiać się w jakim terminie nabywca ma prawo żądać wystawienia faktury oraz w jakim terminie taką fakturę należy wystawić.
Regulacją wskazującą na graniczny termin do żądania przez nabywcę wystawienia faktury jest art. 106b ust. 3 ustawy o VAT, w świetle którego na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą czynności sprzedaży jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.
Stosowanie tego przepisu do sytuacji, w której nabywca – podatnik VAT żąda wystawienia faktury może być kontrowersyjne, gdyż odnosi się on przede wszystkim do sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (również dotyczy żądania wystawienia faktury do sprzedaży zwolnionej z VAT). Wskazuje się bowiem, że termin do wystawienia faktury na rzecz podatników jest zawarty w art. 106i ust. 1 ustawy o VAT, w świetle którego fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę.
Przyjmując jednak, że art. 106b ust. 3 ustawy o VAT może mieć również zastosowanie do sprzedaży na rzecz podatników sprzedawca będzie zobowiązany wystawić fakturę jeżeli żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym dokonano sprzedaży.
Należy wskazać, że nie jest właściwe w takiej sytuacji powoływanie się na terminy do wystawienia rachunku wskazane w art. 87 § 4 ustawy Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym podatnik nie ma obowiązku wystawienia rachunku, jeżeli żądanie zostało zgłoszone po upływie 3 miesięcy od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Z jednej strony przepis ten wskazuje na wystawienie rachunku, a nie faktury, a z drugiej strony wskazuje inny niż w art. 106b ustawy o VAT termin jego wystawienia. Art. 87 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa wskazuje, że jeżeli z odrębnych przepisów nie wynika obowiązek wystawienia faktury, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą są obowiązani, na żądanie kupującego lub usługobiorcy, wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi. Ponieważ jednak obowiązek wystawienia faktury na rzecz podatnika wynika z przepisów ustawy o VAT (art. 106b ust. 1 pkt 1), to regulacja art. 87 ustawy Ordynacja podatkowa nie będzie miała zastosowania do wystawienia na rzecz podatnika faktury do paragonu o wartości ponad 450 zł brutto.
Z powyższego wynika, że podatnik powinien wystawić fakturę jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym dokonano sprzedaży.
Należy jednak wskazać, że choć po upływie ww. 3 miesięcy sprzedawca nie jest zobowiązany do wstawienia faktury na rzecz nabywcy, to jednak będzie miał możliwość wystawienia faktury po upływie tego okresu.
Termin na wystawienia takiej faktury został wskazany w art. 106i ust. 6 ustawy o VAT. Zgodnie z jego treścią: w przypadkach, o których mowa w art. 106b ust. 3, fakturę wystawia się:
1) zgodnie z ust. 1 i 2 (tj. do 15. dnia następnego miesiąca) – jeżeli żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszone do końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty;
2) nie później niż 15. dnia od dnia zgłoszenia żądania – jeżeli żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszone po upływie miesiąca, o którym mowa w pkt 1.
Należy wskazać, że faktura wystawiona do paragonu z NIP nabywcy będzie od 1 października 2020 r. ujęta w ewidencji sprzedaży za miesiąc jej wystawienia i będzie obowiązkowo oznaczona symbolem „FP”. Natomiast sam paragon z NIP będzie ujęty w ewidencji sprzedaży w raporcie okresowym (albo dobowym) z kasy rejestrującej za okres dokonania sprzedaży, a właściwie za miesiąc powstania obowiązku podatkowego. Natomiast raport z kasy rejestrującej będzie musiał być oznaczony symbolem „RO”.
Analogicznie należałoby postępować z fakturami wystawionymi do paragonów z NIP, których wartość nie przekroczyła 450 zł. Jednak, jak pisałem w ubiegłym tygodniu, Ministerstwo Finansów „ nie widzi uzasadnienia” dla wystawiania faktur do paragonów z NIP o wartości do 450 zł brutto.