Zawiadomienie o błędnym rachunku koniecznie do właściwego US. Zgodnie z art. 117ba § 3 ustawy Ordynacja podatkowa: Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się, w przypadku gdy podatnik dokonujący płatności dokonał zapłaty należności przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, i złożył zawiadomienie o zapłacie należności na ten rachunek do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu.
Regulacja ta wchodząca w życie od dnia 1 stycznia 2020 r. poprzez złożenie ww. zawiadomienia ma chronić podatnika przed negatywnymi następstwami w podatku VAT (odpowiedzialność solidarna) i podatkach dochodowych (brak możliwości zaliczenia wydatku od podatkowych kosztów) w sytuacji, gdy podatnik dokonuje płatności, dotyczącej transakcji o wartości brutto przekraczającej 15.000 zł, na rachunek bankowy inny niż ten, który jest zawarty w wykazie podatników tzw. białej liście podatników.
Jak wynika z cytowanego wyżej art. 117ba § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, aby zawiadomienie było skuteczne musi być złożone do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury.
Pomijając problem – kto jest wystawcą faktury – sprzedawca, czy podmiot wystawiający fakturę niebędący sprzedawcą (w myśl art. 106d ust. 1 ustawy o VAT podmiot nabywający towary lub usługi od podatnika może wystawiać w imieniu i na rzecz tego podatnika faktury – jest więc wówczas wystawcą nie będąc sprzedawcą) zawiadomienie musi być złożone do właściwego naczelnika urzędu skarbowego.
Nieoficjalnie Ministerstwo Finansów przyznawało, że zawiadomienie będzie można złożyć do jakiegokolwiek urzędu skarbowego, a urząd niewłaściwy miejscowo prześle zawiadomienie do urzędu skarbowego właściwego miejscowo.
Wbrew zapowiedziom w dniu 10 grudnia 2019 r. na stronach internetowych Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt z dnia 4 grudnia 2019 r. rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wzoru zawiadomienia o zapłacie należności na rachunek inny niż zawarty nadzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.
W uzasadnieniu do tego projektu Ministerstwo wskazuje, że: „Zgodnie z zasadą ogólną określania właściwości miejscowej organów podatkowych wynikającą z art. 17 § 1 Ordynacji podatkowej, jeżeli ustawy podatkowe nie stanowią inaczej, właściwość miejscową organów podatkowych ustala się według miejsca zamieszkania albo adresu siedziby podatnika, płatnika, inkasenta lub podmiotu wymienionego w art. 133 § 2. Zasada ogólna określająca właściwość ze względu na siedzibę podatnika, jeżeli podatnik jest osobą prawną lub jednostką niemającą osobowości prawnej, oraz ze względu na miejsce zamieszkania, jeżeli podatnik jest osobą fizyczną, ma zastosowanie w podatku od towarów i usług (VAT).
Zasada ogólna ustalania właściwości organów podatkowych określona w art. 17 § 1 Ordynacji podatkowej może być modyfikowana przez ustawy podatkowe oraz akty wykonawcze, w zależności od organizacji prawnej, statusu podatkowego, formy czy rodzaju działalności prowadzonej w Polsce. Przykładowo, art. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług zawiera przepisy stanowiące o ustaleniu właściwości urzędu skarbowego dla celów rozliczania podatku VAT jedynie w przypadku podatników:
– nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju;
– posiadających siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej;
– nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej, wykonujące czynności podlegające opodatkowaniu VAT na terytorium UE
– o którym mowa w art. 15 ust. 1a i art. 17 ust. 1i, tj. jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej stanowiącej przedsiębiorstwo w spadku w okresie od otwarcia spadku do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego.
Od dnia 1 stycznia 2016 r. przepisem, który ma zastosowanie dla ustalenia właściwości miejscowej organów podatkowych w zakresie podatku o towarów i usług jest art. 17 § 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym właściwość miejscową organów podatkowych ustala się według miejsca zamieszkania albo adresu siedziby podatnika. Natomiast wykaz podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług zawiera m.in. adres siedziby – w przypadku podmiotu niebędącego osobą fizyczną oraz adres stałego miejsca prowadzenia działalności albo adres miejsca zamieszkania – odniesieniu do osoby fizycznej, co ułatwi podmiotom składającym zawiadomienie ustalenie właściwego dla wystawcy faktury naczelnika urzędu skarbowego.
W przypadku podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, właściwym organem podatkowym, zgodnie z brzmieniem art. 3 ust. 6 ww. ustawy, jest organ podatkowy, który był właściwy dla zmarłego podatnika w dniu jego śmierci (objaśnienie nr 2 w formularzu ZAW-NR).
Jak widać z powyższych wyjaśnień Ministerstwo Finansów ani myśli rezygnować z konieczności przekazywania zawiadomienia do właściwego urzędu skarbowego. Jest całkowicie odmiennie. Ministerstwo Finansów wyjaśnia, który urząd skarbowy jest właściwy miejscowo dla podatnika zarówno takiego, który posiada siedzibę na terytorium kraju, jak i takiego, który takiej siedziby nie posiada, a nawet takiego podatnika, który już nie żyje.
W uzasadnieniu do projektu tego rozporządzenia nie ma ani słowa o tym, że można to zawiadomienie przesłać do urzędu niewłaściwego, a urząd niewłaściwy przekaże zawiadomienie urzędowi właściwemu, a zawiadomienie złożone błędnie (do niewłaściwego urzędu skarbowego) będzie skutkowało ochroną podatnika, gdyż zostanie uznane za złożone w terminie owych 3 dni od dnia zlecenia przelewu.
Uwzględniając takie stanowisko Ministerstwa Finansów, jak również brak jakichkolwiek propozycji zmiany treści art. 117ba § 3 ustawy Ordynacja podatkowa należy sądzić, że złożenie od 1 stycznia 2020 r. ww. zawiadomienia do niewłaściwego naczelnika urzędu skarbowego nie będzie skutkowało ochroną takiego podatnika przed podatkowymi konsekwencjami nowych regulacji.
Sytuacja ta może zmienić się jedynie wówczas, gdy Minister Finansów jednoznacznie wypowie się w tej kwestii wskazując, że zawiadomienie można składać do jakiegokolwiek urzędu skarbowego. Na razie nie pojawiło się takie stwierdzenie.