Miejsce świadczenia
Opodatkowanie usług związanych z nieruchomościami, w tym usług budowlanych jest przede wszystkim uzależnione od miejsca świadczenia usługi. Miejsce to nie zawsze jest zbieżne z miejscem rzeczywistego wykonania czynności. Jeżeli miejsce świadczenia znajduje się na terytorium kraju (Polski), to usługa będzie opodatkowana w Polsce. Jeżeli miejsce to znajduje się poza terytorium kraju usługa budowlana będzie opodatkowana poza Polską. W tym ostatnim przypadku podatek będzie musiał być odprowadzony do budżetu państwa na którego terytorium znajdowało się miejsce świadczenia usługi.
Najistotniejsze jest na początku ustalenie miejsca świadczenia przy świadczeniu usługi budowlanej.
W myśl generalnej zasady opodatkowania usług wykonywanych na rzecz podatników wynikającej z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Przepis ten dotyczy tych sytuacji, dla których ustawa nie zawiera przepisów szczególnych. W przypadku usług budowlanych takim przepisem szczególnym jest art. 28e ustawy o VAT. Zgodnie z jego treścią miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości.
Jak wynika z powyższej normy miejsce świadczenia, tj. miejsce powstania obowiązku podatkowego jest uzależnione od miejsca położenia nieruchomości. Usługi budowlane wykonywane w związku nieruchomością w Polsce będą opodatkowane w Polsce. Natomiast usługi budowlane wykonywane w związku z nieruchomością poza Polską będą opodatkowane poza Polską.
Wobec powyższego usługi budowlane związane z nieruchomością znajdującą się poza terytorium Polski będą opodatkowane tam, gdzie znajduje się nieruchomość.
Jaką fakturę wystawić?
Kolejną kwestią jest ustalenie jak polski wykonawca powinien wystawić fakturę na rzecz polskiego podatnika-usługobiorcy. Najprościej można by odpowiedzieć, że polski wykonawca powinien zapoznać się z przepisami podatkowymi kraju, w którym nieruchomość się znajduje. Wówczas powinien zgodnie z tymi przepisami opodatkować tę usługę.
Można jednak wskazać, że jeżeli polski usługobiorca nie jest zarejestrowany w kraju opodatkowania nieruchomości, to w takiej sytuacji wykonawca tej usługi jest zobowiązany do zarejestrowania się w tym państwie i będzie musiał wystawić fakturę zgodnie z regulacjami tego kraju. Konsekwencją tego może być konieczność prowadzenia ewidencji VAT w tym państwie, złożenia deklaracji podatkowej VAT w tym państwie. Niezbędna będzie również zapłata podatku, a nawet, jeżeli jest taki obowiązek, złożenia ewidencji podatkowej w formie elektronicznej określanej w Polsce jako JPK.
Nie jest natomiast możliwe jednoznaczne udzielenie odpowiedzi na pytanie, co ma zrobić polski wykonawca, gdy polski usługobiorca posiada NIP kraju, w którym znajduje się nieruchomość. Można wówczas z dużym prawdopodobieństwem stwierdzić, że sama rejestracja usługobiorcy w państwie położenia nieruchomości nie jest wystarczająca do tego, aby polski wykonawca zastosował na terytorium tego państwa tzw. odwrotne obciążenie. W takiej sytuacji konieczne byłoby poza rejestracją usługobiorcy posiadanie przez ten podmiot w tym kraju stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
… i najważniejsze
Jednakże najważniejsze to ustalenie ww. okoliczności transakcji przed podpisaniem umowy, gdyż najczęściej umowy opiewają na kwoty brutto. Gdyby okazało się, że polski wykonawca musiał sam opodatkować tę usługę w państwie położenia nieruchomości, to podatek zostałby obliczony rachunkiem „w stu”, co oznacza istotne obniżenie przychodu z takiej działalności.