W Dzienniku Ustaw z dnia 4 stycznia 2024 r. poz. 13 zostało opublikowane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 grudnia 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług.
Większość przepisów wejdzie w życie od lipca 2024 r.
Kolejne rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie deklaracji i ewidencji VAT reguluje, co do zasady, kwestie ewidencji VAT dostosowując rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług do nowych przepisów dotyczących obowiązkowego fakturowania od lipca 2024 r. poprzez Krajowy System e-Faktur.
Szczęśliwie zrezygnowano z identyfikacji faktur zakupowych i sprzedażowych oznaczeniami „OFF” (dla faktur wystawionych w okresie awarii i niedostępności KSeF) oraz „BFK” (dla faktur wystawionych bez użycia KSeF). W pierwotnym projekcie rozporządzenia oznaczenia te miały funkcjonować od lipca 2024 r., były jednak całkowicie niezrozumiałe i zapewne przysporzyłyby niemałych problemów podatnikom.
Najważniejszą zmianą wynikającą z opublikowanego rozporządzenia będzie obowiązek od stycznia 2025 r. podawania przez sprzedawcę (dostawcę/usługodawcę) w ewidencji VAT numeru identyfikującego fakturę w KSeF. W okresie od lipca 2024 r. do końca grudnia 2024 r. podawanie w ewidencji numerów identyfikujących faktury w KSeF będzie dla sprzedawców fakultatywne.
Z kolei dla nabywców podawanie w ewidencji VAT dotyczącej podatku naliczonego numerów identyfikujących faktury w KSeF będzie fakultatywne, zarówno w 2024 r., jak później.
Minister Finansów wprowadził również szczególną regulację zawartą w pkt 14 II części załącznika do rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług, z której wynika, że numer identyfikujący fakturę w KSeF dla sprzedawców (obligatoryjnie od 2025 r.) i dla nabywców (fakultatywnie) będzie musiał być podany, o ile został on nadany i nastąpiło to do dnia przesłania ewidencji.
Oznacza to, że jeżeli np. w trakcie awarii KSeF w dniu 12 sierpnia 2024 r. podatnik wystawił fakturę dotyczącą sprzedaży z lipca 2024 r. i nie przesłał jej jeszcze do KSeF, ale chce w dniu 12 sierpnia 2024 r. przesłać ewidencję i deklarację za lipiec 2024 r., to mimo, że nie posiada numeru faktury nadanej jej przez KSeF, nie będzie musiał podawać tego numeru w ewidencji VAT nawet wówczas, gdy np. w dniu 15 sierpnia 2024 r. (a więc już po złożeniu JPK_V7 i deklaracji za lipiec 2024 r.) taki numer tej fakturze po jej przesłaniu do KSeF zostanie przez KSeF nadany. Stąd nie będzie potrzeby korygowania ewidencji za lipiec 2024 r., gdy po złożeniu tej ewidencji numer faktury w KSeF zostanie nadany tej fakturze.
Kolejnym przepisem, na który warto zwrócić uwagę jest zmiana treści § 10 ust. 2 pkt 1 lit. e rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług. Regulacja ta ulegnie zmianie od 1 lutego 2024 r., co oznacza, że od lutego 2024 r. zmienią się w tym zakresie obowiązki podatników, choć trzeba przyznać, że niezauważalnie.
Dotychczasowa treść § 10 ust. 2 pkt 1 lit. e ww. rozporządzenia wskazywała na konieczność podawania w ewidencji daty dostawy towarów, świadczenia usług lub daty otrzymania zaliczki (zadatku, przedpłaty, raty) otrzymanej przed transakcją.
Zauważyć należy, że od 1 września 2023 r. w ustawie o VAT w art. 106b dodano ustęp 1a, zgodnie z którym: podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury, o której mowa w ust. 1 pkt 4, jeżeli całość lub część zapłaty, o której mowa w tym przepisie, otrzymał w tym samym miesiącu, w którym dokonał czynności, na poczet których otrzymał całość lub część tej zapłaty.
Ponadto zgodnie z również dodanym od 1 września art. 106e ust. 1a ustawy o VAT: w przypadku niewystawienia przez podatnika faktury, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, z powodów określonych w art. 106b ust. 1a, wystawiona przez podatnika po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi faktura w zakresie danych określonych w ust. 1 pkt 6 powinna zawierać datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi i datę otrzymania zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, jeżeli taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury.
Oznacza to, że od 1 września 2023 r. na fakturach dokumentujących, co do zasady, czynności opodatkowane wystawianych na rzecz podatników (z Polski – poza sprzedażą tzw. mediów wskazanych w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT, z UE – poza WDT i spoza UE), na rzecz osób prawnych niebędących podatnikami oraz podmiotów na rzecz których dokonuje się wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość (WSTO), gdy faktura dokumentuje transakcję dokonaną w danym samym miesiącu, w którym podatnik na poczet tej transakcji otrzymał zaliczkę, należy wskazać datę dostawy towaru/ świadczenia usługi oraz datę otrzymania tej zaliczki.
Skoro ustawodawca wprowadził obowiązek podawania na takich fakturach i datę transakcji, a także datę otrzymania zaliczki (zaliczek), to należało się spodziewać, że tego konsekwencją będą zmiany w ewidencji VAT, w której należałoby podawać nie tylko datę transakcji albo zaliczki, ale w przypadku, gdy faktura dokumentuje i otrzymaną zaliczkę w tym miesiącu i zrealizowaną transakcję w tym samym miesiącu, co otrzymana zaliczka – i datę otrzymanej zaliczki oraz datę transakcji.
Okazuje się, że przepis art. 106e ust. 1a ustawy o VAT okazał się zbyt skomplikowany dla Ministerstwa Finansów (pomimo tego, że Ministerstwo było projektodawcą tej regulacji) i w konsekwencji do lutego 2024 r. podatnicy, którzy wystawią fakturę dokumentującą zarówno otrzymaną zaliczkę, jak i zrealizowaną w tym samym miesiącu (co otrzymana zaliczka) transakcję będą musieli podać w ewidencji VAT wyłącznie datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi, bez konieczności równoczesnego podawania daty otrzymanej zaliczki.
Ministerstwo Finansów oczywiście prawidłowo wskazuje, że taki przepis stanowi uproszczenie dla podatników, jednakże skoro stanowi uproszczenie dla podatników, w jakim celu dodano od września 2023 r. art. 106e ust. 1a, skoro i tak daty otrzymanej zaliczki wskazanej na fakturze nie będzie można zweryfikować za pomocą JPK_V7. Jaki jest cel wprowadzania martwych przepisów? Wydaje się, ze na takie pytanie nie trzeba odpowiadać.
Zmieniona treść § 10 ust. 2 pkt 1 lit. e ww. rozporządzenia od 1 lutego 2024 r. będzie następująca: poza danymi, o których mowa w ust. 1, ewidencja zawiera następujące dane z faktur dokumentujących dokonanie przez podatnika czynności podlegających opodatkowaniu, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 2 i pkt 7 lit. a i b, oraz z faktur lub innych dokumentów związanych z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu, o których mowa w ust. 1 pkt 3-5 i pkt 7 lit. c-e datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi lub datę otrzymania zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury, a w przypadku, o którym mowa w art. 106e ust. 1a ustawy, datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury.
Pozostałe zmiany, w mojej ocenie, mają dla podatników charakter techniczny (zamiana terminu: dokument na dowód) lub marginalny.
Niemniej jednak warto się z nowym rozporządzeniem zapoznać w całości: https://dziennikustaw.gov.pl/D2024000001301.pdf.