Sprzedaż lokalu w nowym JPK_VAT

W związku z nowym rozporządzeniem Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. 2019, poz. 1988) oraz ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2019, poz. 1520), a także ustawą z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020, poz. 568) wszyscy podatnicy VAT czynni będą od rozliczenia za lipiec 2020 r. zobowiązani do comiesięcznego przekazywania do Ministerstwa Finansów nowego pliku JPK_VAT – dokumentu elektronicznego obejmującego deklarację i ewidencję dla celów VAT.

W świetle § 10 ww. rozporządzenia ewidencja sprzedaży powinna zawierać m.in. podstawę opodatkowania wraz z ewentualnie występującym podatkiem należnym, NIP sprzedawcy i nabywcy, nazwę sprzedawcy i nabywcy, numer faktury, datę wystawienia faktury oraz datę sprzedaży. Jednakże poza tymi niezbędnymi elementami od 1 lipca 2020 r. ewidencja będzie zawierała również inne nowe elementy, których do tej pory w ewidencji sprzedaży nie było.

Zgodnie z § 10 ust. 3 pkt 1 ww. rozporządzenia poza danymi, o których mowa w ust. 1 i 2 (czyli danymi o sprzedawcy i nabywcy oraz danymi wynikającymi z faktury), ewidencja zawiera następujące oznaczenia dotyczące dostawy:

a) napojów alkoholowych – alkoholu etylowego, piwa, wina, napojów fermentowanych i wyrobów pośrednich, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym – oznaczenie „01”,

b) towarów, o których mowa w art. 103 ust. 5aa ustawy – oznaczenie „02”,

c) oleju opałowego w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym oraz olejów smarowych, pozostałych olejów o kodach CN od 2710 19 71 do 2710 19 99, z wyłączeniem wyrobów o kodzie CN 2710 19 85 (oleje białe, parafina ciekła) oraz smarów plastycznych zaliczanych do kodu CN 2710 19 99, olejów smarowych o kodzie CN 2710 20 90, preparatów smarowych objętych pozycją CN 3403, z wyłączeniem smarów plastycznych objętych tą pozycją – oznaczenie „03”,

d) wyrobów tytoniowych, suszu tytoniowego, płynu do papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym – oznaczenie „04”,

e) odpadów – wyłącznie określonych w poz. 79–91 załącznika nr 15 do ustawy – oznaczenie „05”,

f) urządzeń elektronicznych oraz części i materiałów do nich, wyłącznie określonych w poz. 7–9, 59–63, 65, 66, 69 i 94–96 załącznika nr 15 do ustawy – oznaczenie „06”,

g) pojazdów oraz części samochodowych o kodach wyłącznie CN 8701–8708 oraz CN 8708 10 – oznaczenie „07”,

h) metali szlachetnych oraz nieszlachetnych – wyłącznie określonych w poz. 1–3 załącznika nr 12 do ustawy oraz w poz. 12–25, 33–40, 45, 46, 56 i 78 załącznika nr 15 do ustawy – oznaczenie „08”,

i) leków oraz wyrobów medycznych – produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, objętych obowiązkiem zgłoszenia, o którym mowa w art. 37av ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2019 r. poz. 499, z późn. zm.4)) – oznaczenie „09”,

j) budynków, budowli i gruntów – oznaczenie „10”.

Pod literą j) normodawca wymienił budynki, budowle i grunty. Ich sprzedaż w ewidencji sprzedaży będzie oznaczana cyfrą 10 (oznaczenie GTU_10). Należy zaznaczyć, że nie chodzi o to, aby faktura przekazywana nabywcy zawierała takie oznaczanie, lecz o to, aby w ewidencji sprzedaży faktura sprzedaży z wykazaną choćby jedną pozycją towarów klasyfikowanych do budynków, budowli i gruntów posiadała oznaczenie 10, które to oznaczenie będzie widoczne w pliku JPK_VAT i wraz z tym plikiem zostanie przesłane do Ministerstwa Finansów.

Czy jednak dokonując dostaw budynków, budowli i gruntów wykazanie oznaczenia „10” będzie niezbędne wyłącznie, gdy dokona się sprzedaży całego budynku, budowli i gruntu? Czy sprzedaż części budynku, czy budowli skutkuje oznaczeniem takiej transakcji symbolem GTU_10?

Ustawa o VAT w wielu miejscach wyraźnie posługuje się określeniem części budynku lub budowli. W art. 2 pkt 14 wskazano, że przez pierwsze zasiedlenie – rozumie się przez to oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części. W art. 2 pkt 14a) ww. ustawy przez wytworzenie nieruchomości – rozumie się przez to wybudowanie budynku, budowli lub ich części, lub ich ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.

W art. 29a ust. 8 ustawy o VAT wskazano: w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

W art. 41 ust. 12d ww. ustawy wskazano, że przez roboty konserwacyjne, o których mowa w ust. 12, rozumie się roboty mające na celu utrzymanie sprawności technicznej elementów budynku lub jego części, inne niż remont.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT zwalnia się od podatku: dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy (…). W art. 43 ust. 1 pkt 10a) ww. ustawy jest mowa o dostawie budynków, budowli lub ich części.

Również w art. 113 ust. 13 pkt 1 lit c) ustawy o VAT postanowiono, że zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do podatników dokonujących dostaw budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b.

Z powyższych przykładowych regulacji ustawy o VAT jednoznacznie wynika, że ustawodawca rozróżnia rzeczy od części rzeczy, budynki od części budynków, budowle od ich części.

Widać to wyraźnie w przy analizie art 41 ust. 12a ustawy o VAT, gdzie wskazuje się, że przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12, oraz obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex 1264.

Ponieważ ustawodawca przez obiekty budownictwa mieszkaniowego – rozumie się budynki mieszkalne stałego zamieszkania sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 11 (art. 2 pkt 12 ustawy o VAT), to części obiektów budownictwa mieszkaniowego, o których mowa w art. 41 ust. 12a, to zasadniczo lokale (mieszkaniowe lub użytkowe).

Należy więc zastanowić się, czy sprzedaż niewyodrębnionych części budowli lub budynku, sprzedaż lokali w budynkach lub udziału w tych lokalach, sprzedaż udziału w gruncie winna być oznaczana znacznikiem GTU_10 w raportowanej do Ministerstwa Finansów ewidencji VAT. Odpowiedź na to pytanie wydaje się jasna. Skoro ustawodawca w rozporządzeniu nie wskazał części budynku, budowli, czy gruntu sprzedaż udziału w nieruchomości lub wyodrębnionego lokalu nie powinna być raportowana poprzez JPK_VAT. Stanowisko to podlega wzmocnieniu, gdy sięgnie się do ustawy o VAT, gdzie wielokrotnie jest mowa o części budynku, czy budowli. Skoro w rozporządzeniu nie ma mowy o części tych towarów, to wobec tego należy uznać, że chodzi jedynie o budynek, budowlę lub grunt, której jedynym właścicielem jest sprzedawca.

Stanowisko powyższe, choć literalnie poprawne, sprzeczne jest jednak zapewne z celem jaki chciało uzyskać Ministerstwo Finansów.

Ponieważ jednak ewentualne ukaranie podatnika za nieprawidłowo prowadzoną ewidencję będzie zawsze poprzedzone wezwaniem przez urząd skarbowy podatnika do skorygowania błędów wraz z ich wskazaniem (art. 109 ust. 3f ustawy o VAT, który wejdzie w życie z dniem 1 lipca 2020 r.) , będzie czas na to aby takie oznaczenia ewentualnie poprawić lub też uznać mimo wszystko, że ewidencja ta jest prawidłowa.

Należy też pamiętać, że oznaczenie faktury znacznikiem GTU_10 „na wyrost” jest również nieprawidłowe i może również spotkać się z żądaniem ze strony organu podatkowego korekty takiego oznaczenia.