Od 1 lutego 2022 r. ustawą z dnia 13 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2022, poz. 196) obniżono stawki VAT na wrażliwe społecznie towary. Jest to kolejna w tym roku obniżka stawek VAT.
Pierwsza obniżka nastąpiła od stycznia 2022 r. i dotyczyła energii elektrycznej, energii cieplnej oraz gazu ziemnego. Wprowadzono ją rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2021 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz.U. 2021, poz. 2350).
Obniżono wówczas z 23% do 8% stawkę VAT na energię cieplną i gaz ziemny oraz z 23% do 5% stawkę VAT na energię elektryczną. Obniżone stawki miały obowiązywać do końca marca 2022 r. Z uwagi na rozszerzenie katalogu towarów objętych stawkami obniżonymi i wydłużenie okresu stosowania stawek obniżonych ww. ustawą z dnia 13 stycznia 2022 r. okres stosowania obniżonych stawek dla energii cieplnej, elektrycznej i gazu ziemnego wskazany w ww. rozporządzeniu został ograniczony do stycznia 2022 r., co uregulowano rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 28 stycznia 2022 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz.U. 2022, poz. 224).
Równocześnie ww. ustawą z 13 stycznia 2022 r. wprowadzono nowy katalog towarów objętych stawkami obniżonymi, a okres ich stosowania wydłużono do końca lipca 2022 r.
Od 1 lutego 2022 r. stawkę podatku VAT w wysokości 0% stosuje się do dostawy:
1) towarów spożywczych wymienionych w poz. 1-18 załącznika nr 10 do ustawy, innych niż klasyfikowane według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w grupowaniu usługi związane z wyżywieniem (PKWiU 56),
2) środków poprawiających właściwości gleby, stymulatorów wzrostu oraz podłoży do upraw, o których mowa w ustawie z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. z 2021 r. poz. 76), z wyłączeniem podłoży mineralnych,
3) nawozów i środków ochrony roślin, zwykle przeznaczonych do wykorzystania w produkcji rolnej, wymienionych w poz. 10 załącznika nr 3 do ustawy,
4) ziemi ogrodniczej wymienionej w poz. 12 załącznika nr 3 do ustawy,
5) gazu ziemnego (CN 2711 11 00 albo 2711 21 00).
Od 1 lutego 2022 r. stawkę podatku VAT w wysokości 5% stosuje się do dostawy:
1) energii elektrycznej (CN 2716 00 00),
2) energii cieplnej.
Od 1 lutego 2022 r. stawkę podatku VAT w wysokości 8% stosuje się do dostawy:
1) benzyn silnikowych (CN 2710 12 45 lub 2710 12 49) oraz wyrobów powstałych ze zmieszania tych benzyn z biokomponentami, spełniających wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach,
2) olejów napędowych (CN 2710 19 43 i 2710 20 11) oraz wyrobów powstałych ze zmieszania tych olejów z biokomponentami, spełniających wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach,
3) biokomponentów stanowiących samoistne paliwa, spełniających wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach, przeznaczonych do napędu silników spalinowych – bez względu na kod CN,
4) przeznaczonych do napędu silników spalinowych gazu ziemnego (mokrego) i pozostałych węglowodorów gazowych (CN 2711, z wyłączeniem CN 2711 11 00 i 2711 21 00) oraz gazowych węglowodorów alifatycznych (CN 2901), skroplonych.
W odniesieniu do gazu ziemnego i energii cieplnej to już druga w ciągu miesiąca obniżka stawki VAT.
Należy zaznaczyć, że w okresie od lutego do końca lipca 2022 r. pomimo obniżenia stawki VAT na żywność, nawozy i ziemię ogrodniczą (do 0%), które będą przedmiotem sprzedaży na odległość towarów importowanych umieszczonych w przesyłkach o wartości rzeczywistej nieprzekraczającej 150 euro, gdy osobą odpowiedzialną za pobór podatku w imieniu własnym i na rzecz osoby, dla której towary są przeznaczone będzie operator pocztowy lub podatnik posiadający status upoważnionego przedsiębiorcy w rozumieniu art. 38 unijnego kodeksu celnego, stawka VAT na import w takich towarów będzie wynosiła 23% zgodnie z art. 138i ust. 4 ustawy o VAT.
Zmiany stawek VAT dla wskazanych towarów, to istotny problem podatkowy dla sprzedawców oraz podmiotów „refakturujących” media (energię elektryczną, energię cieplną oraz gaz ziemny) związane z najmem lub dzierżawą.
Należy pamiętać, że zasadą w VAT według której określa się prawidłową stawkę VAT dla realizowanych czynności jest data ich wykonania, a nie data obowiązku podatkowego (z wyjątkiem transakcji WNT, importu towarów oraz zaliczek w transakcjach krajowych – dla tych czynności dla określenia stawki VAT jest moment powstania obowiązku podatkowego).
Oczywiście dla wskazanych wyżej mediów określenie właściwej stawki VAT będzie uzależnione od tego, czy ich „refakturowanie” jest dopuszczalne w danej sytuacji, tzn. czy media i najem, czy dzierżawa tworzą jedną czynność, czy też są od siebie niezależne dając możliwość ich odrębnego opodatkowania, a przez to niezależnego określenia stawki VAT.
Następnie istotne będzie określenie momentu dostawy tych mediów i ich prawidłowego opodatkowania szczególnie, gdy okres rozliczeniowy dotyczy dnia zmiany stawki (31 grudnia 2021 r. – 1 stycznia 2022 r., czy 31 stycznia -1 luty 2022 r.). W kolejności konieczne będzie określenie właściwej stawki VAT dla czynności wykonanych przed i po zmianie stawki podatkowej.
Nie można również zapominać o samym fakturowaniu oraz korygowaniu faktur wystawionych z zawyżoną, lub zaniżoną stawką VAT (szczególnie w okresie lipiec – sierpień 2022 r.). Istotne jest również korygowanie wartości transakcji w odniesieniu do której zmieniła się stawka VAT, gdy faktura korygująca jest wystawiana po zmianie stawki za okres, gdy stawka VAT była jeszcze niezmieniona.
Kolejnym problemem może być odliczanie VAT z otrzymanych faktur od kontrahentów, którzy zastosowali niewłaściwą stawkę VAT np. otrzymanie faktury wystawionej przed zmianą stawki, która dotrze do nabywcy już po zmianie stawki, a która dotyczyć będzie czynności wykonanych po zmianie stawki VAT. Przykładem tego ostatniego może być faktura za gaz ziemny wystawiona w grudniu 2021 r. (gdy obowiązywała stawka 23% VAT) dotycząca stycznia i lutego 2022 r. (gdy obowiązywała dla stycznia stawka VAT 5%, a dla lutego obowiązuje stawka VAT 0%). Na to mogą nałożyć się korekty wystawione w okresie późniejszym zwiększające lub zmniejszające wartość pierwotnych faktur ze stycznia lub lutego 2022 r., a kolejnym problemem będzie „refakturowanie” takich kosztów gazu.
Nie mam wątpliwości, że będzie to trudne zagadnienie dla niejednego księgowego a nawet doradcy podatkowego.
Warto również wspomnieć o konieczności informowania nabywców o wprowadzonych obniżkach stawek VAT. Temu zagadnieniu poświęcę osobny tekst.
Osoby zainteresowane odsłuchaniem nagranego szkolenia pt.: „Nowe stawki VAT w 2022 r. Ustalanie stawek VAT w okresie przejściowym.” zapraszam do kontaktu: tel. 604 973097 lub mail: kontakt@wzajaczkowski.pl