Ustawą z dnia 13 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2022, poz. 196) obniżono stawki VAT na niektóre towary, w tym żywność, paliwa, czy gaz ziemny.
Obniżenie stawek VAT jest wynikiem proinflacyjnej polityki finansowej rządu, jak i spóźnionych działań NBP w zakresie podwyższania stóp procentowych.
W ww. ustawie z 13 stycznia 2022 r. czytamy, że sprzedawcy dokonujący sprzedaży towarów wobec których obniżono stawki VAT mają informować nabywców o wprowadzonych obniżkach. W art. 2 ust. 2 tej ustawy wprowadzono delegację ustawową dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych aby udostępnił w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej obsługującego go urzędu wzory informacji, o obniżkach stawek VAT.
I rzeczywiście pod koniec stycznia na stronie Ministerstwa Finansów pojawiły się wzory informacji dla nabywców o obniżkach stawek VAT. Rząd nie poprzestał jednak na informacji, że taka obniżka nastąpił od 1 lutego i będzie trwać do końca lipca 2022 r. Z informacji tej wynika, że to dzięki rządowej tarczy antyinflacyjnej ta obniżka następuje. Nie da się ukryć, że rząd zwalcza inflację do powstania której walnie się przyczynił. Przychodzi mi na myśl powiedzenie Stefana Kisielewskiego mawiającego, że „socjalizm jest to ustrój, w którym bohatersko pokonuje się trudności nieznane w żadnym innym ustroju”.
Wracając jednak do spraw podatkowych. Informacje te zasadniczo muszą być eksponowane przy kasach rejestrujących, gdy podatnicy sprzedają towary spożywcze, paliwa, czy nawozy.
W odniesieniu do sprzedawców gazu ziemnego oraz energii elektrycznej i energii cieplnej muszą oni (art. 2 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy) przekazywać nabywcy tych towarów informacje o obniżonych stawkach podatku od towarów i usług dotyczących tych towarów:
a) przez każdorazowe dołączenie tej informacji do faktury lub innego dokumentu, z którego wynika zapłata należności za te towary, albo
b) oddzielnie, w przypadku gdy faktura lub inny dokument, z którego wynika zapłata należności za te towary, zostaną wysłane później niż w terminie 2 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Informacje takie mają być prezentowane kupującym lub przesyłane do nabywców (przy sprzedaży gazu ziemnego oraz energii elektrycznej i energii cieplnej) niezależnie od prawnopodatkowego statusu nabywców. Oznacza to, że takie informacje muszą być prezentowane lub dołączane do faktur niezależnie od tego czy nabywcą jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, czy podmiot gospodarczy. Ustawa nie wprowadza bowiem żadnych wyjątków w tym zakresie.
Kolejną wątpliwością jest to, czy wzór tej informacji przy kasie rejestrującej, czy też przesyłany do nabywcy gazu ziemnego oraz energii elektrycznej i energii cieplnej musi być identyczny z wzorem zaprezentowanym na stronie Ministerstwa Finansów.
Sięgnijmy do przepisów. Art. 2 ust. 1 pkt 1-4 ww. ustawy z dnia 13 stycznia 2022 r. wskazuje, że sprzedawca zamieszcza przy kasie rejestrującej w lokalu przedsiębiorstwa (przekazuje nabywcy – w przypadku sprzedaży gazu ziemnego oraz energii elektrycznej i energii cieplnej), w którym dokonywana jest sprzedaż tych towarów spożywczych, czytelną informację, że od dnia 1 lutego 2022 r. do dnia 31 lipca 2022 r. sprzedaż tych towarów jest objęta określoną stawką podatku od towarów i usług obniżoną do wskazanej wysokości.
Równocześnie art. 2 ust. 2 tej ustawy wskazuje, że minister właściwy do spraw finansów publicznych udostępnia w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej obsługującego go urzędu wzory informacji, o których mowa w ust. 1. Żaden z przepisów ustawy nie obliguje sprzedawcy do prezentowania w lokalu, czy przekazywania nabywcy wzoru wskazanego na stronie Ministerstwa Finansów. Co najwyżej można tę informację traktować jako ułatwienie dla sprzedawców w celu ich powielenia. Jak wynika z przepisów informacja dla nabywców musi być czytelna i musi z niej wynikać, że dla określonej grupy towarów sprzedawanych w danym punkcie sprzedaży od dnia 1 lutego 2022 r. do dnia 31 lipca 2022 r. sprzedaż tych towarów jest objęta obniżoną do określonej wysokości stawką VAT.
Przepis nie wskazuje, że musi być to informacja reklamowa przygotowana przez rząd. Brak jest bowiem jednoznacznego przepisu wskazującego, że sprzedawca musi zaprezentować nabywcy wyłącznie wzór rządowej informacji.
Interesująca jest również kwestia dołączania do faktur (lub wysyłania odrębnych informacji) informacji dla nabywców o obniżonych stawkach podatku od towarów i usług dotyczących sprzedaży gazu ziemnego oraz energii elektrycznej i energii cieplnej.
Niezależnie od tego jaki towar nabywa nabywca od sprzedawcy spośród gazu ziemnego, energii elektrycznej i energii cieplnej informacja o obniżonej stawce musi zostać przekazana nabywcy. W mojej ocenie przepis art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z 13 stycznia 2022 r. został źle zredagowany przez co obowiązek przesyłania tych informacji może dotyczyć wąskiej grupy podmiotów. Może przez to stanowić podstawę do uchylania się od wysyłania tych informacji nabywcom.
Chodzi bowiem o to, że sprzedawca przesyła taką informację do nabywcy tylko wówczas, gdy sprzedawca dokonuje sprzedaży gazu ziemnego oraz energii elektrycznej i energii cieplnej. Ponieważ ustawodawca w przepisie art. 2 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy posłużył się koniunkcją przy określaniu towarów jakie sprzedaje przedsiębiorca (energia elektryczna i energia cieplna), aby był zobligowany do wysyłania informacji do nabywców można twierdzić, że jedynie podatnicy sprzedający zarówno energię cieplną, a także energię elektryczną muszą przesyłać takie informacje. Nie chodzi przy tym, aby nabywca nabywał równocześnie te towary (energię cieplną i elektryczną), lecz aby sprzedawca sprzedawał zarówno te i te towary (nawet jeżeli jednemu kontrahentowi sprzedaje energię elektryczną, a drugiemu energię cieplną). W mojej ocenie brak sprzedaży przez sprzedawcę jednego z tych towarów (albo energii elektrycznej, albo energii cieplnej) spowoduje, że wymóg informowania nie będzie spoczywał na takim sprzedawcy. Zapewne nie taki był zamysł ustawodawcy.
Więcej na temat obniżonych stawek VAT w tekście: Stawki VAT od lutego 2022 r.