Ministerstwo Finansów w styczniu 2022 r. przedstawiło propozycję kolejnych zmian w ustawie o VAT. Zmiany określone jako Slim VAT3 mają na celu wprowadzenie uproszczeń w podatku od towarów i usług. Obecnie Ministerstwo Finansów poinformowało o przedłużeniu (jak zwykle na prośbę przedsiębiorców) konsultacji dotyczących ww. projektu ustawy.
Ministerstwo Finansów wskazuje, ze zaproponowało ponad 20 nowych rozwiązań, które dotyczą m.in.:
- zmian w fakturowaniu,
- zwiększeniu limitu statusu małego podatnika,
- zmian w transakcjach transgranicznych dotyczących towarów,
- zmian w stosowaniu kursów przeliczeniowych,
- szerszego zakresu zwolnień z VAT,
- zmian w obliczaniu VAT strukturą sprzedaży,
- uwolnienia się od odpowiedzialności solidarnej przez „osoby trzecie” w sytuacji otrzymania przez nie płatności na rachunek VAT,
- zmian w zakresie sankcji VAT,
- zmian dotyczących możliwości przechowywania dokumentów z kas rejestrujących wyłącznie w formie elektronicznej (dot. wyłącznie kas online),
- zmian w prawie bankowych w zakresie transakcji objętych mechanizmem podzielonej płatności i dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku VAT.
Część tych zmian jest zapewne zasadna i wydaje się słuszne uregulowanie przepisów ich dotyczących, jak choćby wprowadzenie regulacji w zakresie stosowania kursów przeliczeniowych w fakturach korygujących. Jednak niektóre przepisy nie musiałyby być wprowadzane pakietem zmian SLIM VAT3, gdyby Ministerstwo Finansów nie trwało w uporze przy ich wcześniejszym błędnym nowelizowaniu.
Przykładem mogą tu być regulacje dotyczące odliczania VAT przy WNT. Wyrokiem z dnia 18.03.2021 C‑895/19 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł m.in., że „powstanie prawa do odliczenia może być uzależnione wyłącznie od materialnych warunków, które są przewidziane w dyrektywie VAT i które w odniesieniu do nabycia wewnątrzwspólnotowego są wymienione w art. 168 lit. c) tej dyrektywy. Natomiast nie zależy ono koniecznie od uzyskania faktury ani od złożenia deklaracji czy rozliczenia VAT należnego z tytułu takiego nabycia w określonym terminie”. TSUE wyraźnie stwierdził, ze odliczenie VAT przy WNT, jak i innych transakcjach odwrotnego obciążenia nie może być uzależnione od posiadania przez nabywcę faktury. Nawet gdy nabywca takiej faktury nie posiada, lub nie będzie posiadał prawo do odliczenia będzie podatnikowi przysługiwało.
Oczywiście pomimo wyroku TSUE Ministerstwo Finansów zaproponowało tzw. pakiet zmian SLIM VAT2, w którym jednym z niezmienionych wymogów odliczenia VAT przy WNT jest warunek posiadania faktury – art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. a ustawy o VAT. Warunek ten, choć całkowicie niezgodny z orzeczeniem TSUE, pozostał w ustawie o VAT i Ministerstwo Finansów, które ten warunek pół roku temu akceptowało (nie likwidując go) teraz to samo Ministerstwo Finansów bohatersko likwiduje ten warunek w projekcie ustawy SLIM VAT3.
Należy z całą stanowczością podkreślić, że obecna regulacja art. 86 ust. 10b pkt 2 lit a ustawy o VAT jest niezgodna z prawem Unii Europejskiej, jak i jest sprzeczna z ww. wyrokiem TSUE.
Natomiast Ministerstwo Finansów w materiałach dotyczących zmian w SLIM VAT3 pisze: „Projektowane zmiany w art. 86 ustawy o VAT zakładają rezygnację z wymogu posiadania faktury dotyczącej WNT przy odliczaniu podatku naliczonego z tego tytułu. Zatem po zmianie faktura nie będzie formalnym warunkiem odliczenia podatku. Powyższe spowoduje, iż podatek naliczony i należny z tytułu WNT będą zawsze rozliczane dokładnie w tym samym okresie rozliczeniowym, a w konsekwencji VAT od WNT będzie w pełni neutralny dla podatnika. W konsekwencji zmiana zlikwiduje konieczność monitorowania czy termin 3 miesięcy na otrzymanie faktury został przekroczony. Tym samym nowelizacja ma na celu pełniejsze urzeczywistnienie unijnej zasady neutralności VAT, jak również stanowić będzie istotne uproszczenie dla przedsiębiorców”.
To co obecnie pisze Ministerstwo Finansów w zakresie odliczania VAT przy WNT jest zwykłą konfabulacją, by nie nazwać tego ostrzej: oczywistym kłamstwem. Obowiązujące od 7 września 2021 r. przepisy zdają się sugerować, że brak faktury w terminie 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy pozbawia podatnika możliwości odliczenia VAT naliczonego przy WNT. Tak oczywiście nie jest. Jednoznacznie o tym świadczy wyżej cytowany fragment wyroku TSUE. Żadne zaklinanie rzeczywistości tu nie pomoże. Tak więc nie jest prawdą, jak pisze Ministerstwo Finansów, że: „zmiana zlikwiduje konieczność monitorowania czy termin 3 miesięcy na otrzymanie faktury został przekroczony”. Zmiana ta nie może niczego zlikwidować, bowiem przepis art. 86 ust. 10b pkt 2 lit a ustawy o VAT, jako sprzeczny, w kontekście ww. wyroku TSUE, z dyrektywą VAT powinien być pomijany przy dokonywanej wykładni przepisów. Tak więc ewentualna zmiana w tym zakresie niczego nie zmieni w zakresie stosowania tych przepisów. Obecnie, jak i po ewentualnej zmianie przepisów możliwość odliczenia VAT przy WNT nie jest uzależniona od posiadania faktury potwierdzającej to nabycie.
Należy wierzyć, że pozostałe zmiany w projekcie SLIM VAT3 są na wyższym poziomie merytorycznym.