Możliwość odliczenia podatku VAT oraz terminy odliczeń są zasadniczo uregulowane w art. 86 ustawy o VAT. W świetle ust. 1 art. 86 ww. ustawy jeżeli podatnik wykonuje czynności opodatkowane, a przy nabyciu towarów lub usług do tej działalności poniósł wydatki obciążone podatkiem należnym VAT, to podatek ten może być uznany przez nabywcę jako podatek naliczony, który obniży u tego nabywcy podatek do zapłaty do urzędu skarbowego.
Art. 86 ust. 2 ustawy o VAT precyzuje, jakie kwoty stanowią podatek naliczony. Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi zryczałtowany zwrot podatku, o którym mowa w art. 116 ust. 6.
Zryczałtowany zwrot podatku to forma wsparcia przez państwo rolników ryczałtowych (rolników dokonujących dostawy produktów rolnych lub świadczących usługi rolnicze, korzystających ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3, którzy nie mają obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych – wartość przychodów za poprzedni rok obrotowy nie przekraczała równowartości 2.000.000 euro) z tytułu nabywania niektórych środków produkcji dla rolnictwa opodatkowanych tym podatkiem. Inaczej mówiąc, rolnikowi ryczałtowemu państwo refunduje kwotę podatku, którą ten ponosi w związku z zakupem środków produkcji do produkcji rolnej, w tym urządzenia, narzędzia i materiały wykorzystywane w procesie produkcji.
Kwota zryczałtowanego zwrotu podatku jest wypłacana rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę produktów rolnych, który musi być podatnikiem VAT czynnym. Podatnik VAT czynny nabywający produkty rolne lub usługi rolne od rolnika ryczałtowego wystawia za tego rolnika fakturę VAT RR, w której wykazuje kwotę zryczałtowanego zwrot podatku, wg stawki w wysokości 7%, obliczaną od wartości netto nabywanych towarów lub usług.
Kwota zryczałtowanego zwrot podatku wykazana na fakturze zakupu od rolnika ryczałtowego jest wypłacana przez nabywcę temu rolnikowi wraz z należnością netto za kupione towary lub usługi. Kwota zryczałtowanego zwrotu podatku wypłacana rolnikowi stanowi równocześnie dla nabywcy – podatnika VAT czynnego kwotę podatku naliczonego.
Jak wynika z art. 116 ust. 6 ustawy o VAT: zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym dokonano zapłaty, pod warunkiem że:
1) nabycie produktów rolnych jest związane z dostawą opodatkowaną;
2) zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego lub na jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem;
3) w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty należności za produkty rolne zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie tych produktów albo na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych podano dane identyfikacyjne dokumentu stwierdzającego dokonanie zapłaty.
Jak wynika z powyższej regulacji zapłata za usługi rolne lub produkty rolne, które muszą być wykorzystywane do działalności opodatkowanej nabywcy powiększona o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku powinna być wypłacona na rachunek bankowy (albo rachunek skok) rolnika ryczałtowego. Dodatkowo w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty należności za produkty rolne powinny zostać podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie tych produktów albo na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych muszą być podane dane identyfikacyjne dokumentu stwierdzającego dokonanie zapłaty.
Kwestie terminu odliczenia podatku naliczonego są uregulowane w ustawie o VAT w art. 86 ust. 10-14. W przepisach tych nie jest natomiast uregulowana kwestia terminu odliczenia zryczałtowanego zwrotu podatku z faktury VAT RR.
Termin odliczenia przy nabyciu towarów lub usług od rolnika ryczałtowego jest określony odrębnie w cytowanym wyżej art. 116 ust. 6 ustawy o VAT, gdzie wskazano, że zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym dokonano zapłaty. Ustawodawca w odniesieniu do standardowych transakcji zakupu towarów i usług wskazuje na możliwość odliczenia VAT w miesiącu powstania obowiązku podatkowego (pod warunkiem posiadania faktury zakupu) lub w trzech kolejnych okresach rozliczeniowych miesięcznych, a w przypadku podatnika rozliczającego się kwartalnie w jednym z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (kwartałów).
Ponieważ wskazane wyżej regulacje (art. 86 ust. 10-14 ustawy o VAT) nie odnoszą się do terminu odliczenia przy zakupie towarów lub usług od rolnika ryczałtowego, to również do tego przypadku nie będzie się odnosić art. 86 ust. 11 ustawy o VAT wskazujący na późniejszy (niż okres powstania prawa do odliczenia) okres odliczenia podatku naliczonego.
Oznacza to, że odliczenie VAT z faktur VAT RR jest możliwe za okres dokonania przez nabywcę zapłaty za nabywane produkty lub usługi rolne pod warunkiem spełnienia warunków wskazanych w ust. 6 art. 116 ustawy o VAT. Jeżeli natomiast zapłata za fakturę następuje w częściach wówczas prawo do odliczenia podatku VAT powstaje w okresach faktycznej zapłaty każdej z tych części. Powyższe potwierdza m.in. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 28 lutego 2019 r. nr 0114-KDIP1-3.4012.79.2019.1.JG.