W Dzienniku Ustaw z dnia 3 listopada 2022 r. zostało opublikowane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 2 listopada 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. 2022, poz. 2242).
Rozporządzenie nowelizuje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2021 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. poz. 2442, z późn. zm.).
Wydanie ww. rozporządzenia jest pośrednio związane z ustawą z dnia 27 października 2022 r. o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych (Dz.U. 2022, poz. 2236), która umożliwia gminom zakup węgla kamiennego po cenie nie wyższej niż 1.500,00 zł brutto.
Zakupiony w tej cenie węgiel gminy będą sprzedawać w ramach „zakupu preferencyjnego” przez osoby fizyczne w gospodarstwie domowym.
Ustawa wprowadza quasi komunistyczny system dystrybucji paliwa stałego (węgla kamiennego). Sprzedażą węgla kamiennego powinny się zająć w rzeczywistości podmioty gospodarcze, a nie państwo przejmujące rolę dysponenta, sprzedawcy, finansującego i regulatora rynku węgla kamiennego. W tym wypadku rządzący cedują swoje obowiązki na gminy, które mają zająć się zakupem i organizacją sprzedaży węgla.
Należy jednak przypomnieć, że sprzedaż węgla od 1 stycznia 2021 r. jest objęta obowiązkiem ewidencjonowania sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz na rzecz rolników ryczałtowych przy zastosowaniu kas rejestrujących online.
Nie wszystkie gminy posiadają kasy fiskalne. W celu zmniejszenia obowiązków ewidencyjnych dla gmin dokonujących sprzedaży na preferencyjnych warunkach na podstawie ww. ustawy Minister Finansów słusznie uznał, że gminy realizujące taką sprzedaż węgla należy zwolnić z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży tego węgla przy zastosowaniu kas rejestrujących. W konsekwencji skoro ww. rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 2 listopada 2022 r. zwalnia gminy z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących sprzedaży węgla na preferencyjnych warunkach, automatycznie został uchylony wymóg instalowania przez gminy kas rejestrujących online. Brak takiej zmiany spowodowałby nie tylko obowiązek ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kas rejestrujących przez gminy, które kasy rejestrujące już posiadają, ale również spowodowałby obowiązek nabycia nowych kas rejestrujących online, gdyż przy sprzedaży węgla niezbędna jest wyłącznie kasa online.
Zgodnie z dodaną poz. 53 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących: dostawę węgla kamiennego dokonywaną z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych na podstawie ustawy o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych, jeżeli dostawa ta w całości jest udokumentowana fakturą.
Warunkiem zastosowania ww. zwolnienia jest:
- sprzedaż węgla,
- węgiel ma być przeznaczony dla gospodarstw domowych,
- dostawa węgla musi być w całości udokumentowana fakturą wystawioną dla osoby fizycznej (domownika).
Podmiotem, który może korzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży węgla przy zastosowaniu kas fiskalnych jest nie tylko gmina, lecz również, jak wskazuje art. 5 ust. 5 ww. ustawy, podmiot za pośrednictwem którego gmina może prowadzić sprzedaż na preferencyjnych warunkach, tj.:
- jednostka organizacyjna gminy,
- inna gmina – w ramach umowy, o której mowa w art. 3 ust. 10 ww. ustawy,
- spółka (samorządowa), o której mowa w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 679), lub
- z inny podmiot, o którym mowa w art. 9 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r. poz. 559, 583, 1005, 1079 i 1561), z którym gmina zawarła umowę np. organizacja pozarządowa.
Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych preferencyjnej sprzedaży może również dokonywać pośredniczący podmiot węglowy, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 23a ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 143, 1137, 1488, 1967 i 2180). Taki pośredniczący podmiot węglowy może korzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących wyłącznie od 3 listopada 2022 r. tj. od daty wejścia w życie ustawy o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych. Podmiot pośredniczący nie został bowiem wymieniony w art. 30 ust. 2 ww. ustawy, zgodnie z którym: umowy i inne czynności prawne oraz faktyczne dokonane przez gminę lub podmiot, o którym mowa w art. 5 ust. 5, w celu realizacji sprzedaży paliwa stałego z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych od dnia 1 lipca 2022 r. do dnia wejścia w życie ustawy uznaje się za dokonane zgodnie z przepisami ustawy.
Innymi słowy gmina i ww. podmioty wskazane w art. 5 ust. 5 ww. ustawy są zwolnione z kas rejestrujących w zakresie sprzedaży węgla od 1 lipca 2022 r., natomiast pośredniczące podmioty węglowe jedynie od daty 3 listopada, tj. od daty wejścia w życie ustawy o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych.
Przyczyną dla której gmina i podmioty wymienione w art. 5 ust. 5 ww. ustawy są zwolnione od 1 lipca 2022 r. pomimo, że rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 2 listopada 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących weszło w życie w dniu 3 listopada 2022 r. jest § 2 tego rozporządzenia, zgodnie z którym: dostawa węgla kamiennego wymieniona w poz. 53 załącznika do rozporządzenia zmienianego w § 1, dokonywana w okresie od dnia 1 lipca 2022 r. do dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w § 2 ust. 1 rozporządzenia zmienianego w § 1, jeżeli z dowodów dostawy, zapisów w ewidencji lub dowodów zapłaty jednoznacznie wynika, jakiego towaru dotyczyła ta dostawa (węgiel kamienny) i na czyją rzecz została dokonana (dane uprawnionego nabywcy, w tym jego adres).
Jak wynika z § 2 ww. rozporządzenia zwolnienie – za okres od dnia 1 lipca 2022 r. do wejścia w życie rozporządzenia tj. do dnia 3 listopada 2022 r. – będzie obowiązywało pod warunkiem, że dokonana w tym czasie dostawa węgla kamiennego z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych będzie dokumentowana przez jeden ze wskazanych w przepisie dokumentów pozwalających stwierdzić jednoznacznie jakiego towaru (węgla kamiennego) dotyczyła ta dostawa i na czyją rzecz została ona dokonana. Dokumentami tymi mogą być dowody sprzedaży, w tym faktury, zapisy w ewidencji lub dowody zapłaty. Z dowodów tych wynikać musi jakiego towaru dotyczyła ta dostawa (węgiel kamienny) i na czyją rzecz została dokonana (dane uprawnionego nabywcy, w tym jego adres).
Wprowadzenie zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji dostawy węgla kamiennego przy zastosowaniu kas rejestrujących z mocą wsteczną, oznacza, że w tym okresie nie będzie nakładana kara grzywny za przestępstwo skarbowe albo wykroczenie skarbowe (zgodnie z art. 62 § 4 i § 5 ustawy Kodeks karny skarbowy) na gminy, które dokonały sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej albo nie wydały paragonu fiskalnego (faktury). Za nieprowadzenie ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących za ww. okres nie będzie również naliczane gminom dodatkowe zobowiązanie na podstawie art. 111 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.